Διαγώνισμα 10 Ιαν. 2014 στο ΘΚ Διαφήμιση Καταναλωτισμός

ΛΥΚΕΙΟ ΑΠ. ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ – ΣΧ. ΧΡΟΝΙΑ 2013-1014

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ – ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ: ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ – ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ – Α΄ Τετράμηνο – 10 Ιαν. 2014

Καθηγήτρια: Βαλεντίνα Σαλτέ

---

ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΤΕ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ

Μέρος Α: Αδίδακτο κείμενο                                                                     (μονάδες 20)

Να διαβάσετε το πιο κάτω κείμενο και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν:

Η μείωση του βιοτικού επιπέδου δεν είναι ευχάριστη εξέλιξη και προκαλεί εύλογες αντιδράσεις, ιδιαίτερα στα χαμηλά κοινωνικά στρώματα, που δέχονται τις μεγαλύτερες πιέσεις. Όμως, η επιβαλλόμενη αλλαγή του τρόπου διαβίωσης των Ελλήνων σηματοδοτεί και το τέλος του άκρατου υλισμού και, υπό αυτή την έννοια, εμπεριέχει ένα στοιχείο εξυγίανσης. Το διαστρεβλωτικό και χωρίς ηθικούς φραγμούς μοντέλο που επικράτησε τις τελευταίες δεκαετίες ήταν ένα άδικο και επικίνδυνο τερατούργημα.

Το σημερινό αδιέξοδο δεν είναι μόνο οικονομικό, είναι και ηθικό. Και σε αυτό έχουμε συμβάλει όλοι, άλλος περισσότερο, άλλος λιγότερο. Δεν είναι μόνο το αναποτελεσματικό και αντιπαραγωγικό Δημόσιο. Είναι και οι κρατικοδίαιτοι μεγαλοεπιχειρηματίες που αντί της καινοτομίας και του ρίσκου επέλεγαν τη σιγουριά της διαπλοκής, οι ανίκανοι πολιτικοί που δεν παρήγαγαν τίποτε στη ζωή τους και απλώς αναρριχήθηκαν στην εξουσία μέσα από τους κομματικούς μηχανισμούς, τα αναξιόπιστα μέσα ενημέρωσης που επένδυσαν στο λαϊκισμό και οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και έμποροι που επέλεγαν την προχειρότητα και αναζητούσαν το γρήγορο κέρδος. Μια υγιής κοινωνία θα άλλαζε πορεία μόνη της, μέσα από μια εσωτερική αναζήτηση και έναν εύλογο προβληματισμό. Αλλά φαίνεται ότι η ελληνική δεν είναι τέτοια και, δυστυχώς, η αλλαγή πορείας έπρεπε να μας επιβληθεί από άλλους.

Η συντελούμενη απεξάρτηση από τον προκλητικό καταναλωτισμό δεν αποτελεί ελληνική αποκλειστικότητα. Υπό την πίεση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, ανάλογη στροφή παρατηρείται σε πολλές δυτικές κοινωνίες, ακόμη και στην Αμερική, το λίκνο του καπιταλισμού, όπου όλο και λιγότεροι άνθρωποι προσβλέπουν στο «αμερικάνικο όνειρο». Το ενθαρρυντικό αυτής της διεργασίας, που ως επί το πλείστον έχει ως αφετηρία την οικονομική δυσχέρεια, αλλά αποκτά χαρακτηριστικά ψυχικής κάθαρσης και διανοητικής ανάτασης, είναι ότι η κοινωνία αρχίζει να ορίζει διαφορετικά το όνειρο αυτό. Αυτή η σταδιακή μετάλλαξη της αμερικανικής κοινωνίας έχει καταγραφεί από το γνωστό δημοσκόπο, Τζον Ζόγκμπι. Και με δεδομένο ότι, καλώς ή κακώς, τα κοινωνικά ρεύματα που επικρατούν στην Αμερική διαχέονται στη συνέχεια και στον υπόλοιπο κόσμο, τα ευρήματα είναι ενθαρρυντικά.

Από τις δημοσκοπήσεις των τελευταίων ετών προκύπτει ότι η πλειοψηφία των Αμερικανών δεν είναι πλέον αυτοί που ο Ζόγκμπι περιγράφει ως «παραδοσιακούς υλιστές». Η κατηγορία αυτή υποχωρεί αριθμητικά, ενώ αυξάνονται κατακόρυφα οι «κοσμικοί πνευματικοί», όπως τους αποκαλεί. Απώτερος στόχος δεν είναι πλέον η αλόγιστη απόκτηση καταναλωτικών αγαθών: μεγάλων κατοικιών, πολυτελών αυτοκινήτων, αναρίθμητων ρούχων, ακριβών κοσμημάτων, σωρείας παιχνιδιών, κ.λπ. Αντιθέτως, θέτουν διαφορετικές προτεραιότητες στη ζωή τους. Απορρίπτουν τον εθισμό στα πολλά αγαθά, και ανάγουν σε στοιχείο επιτυχίας το ήθος, τη συνέπεια, την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, τη συμβολή σε έναν πιο καθαρό πλανήτη. Είναι μια αλλαγή που δεν έχει να κάνει με κόμματα και πολιτικές ιδεολογίες. Παρατηρείται σε συντηρητικούς οικογενειάρχες και προοδευτικούς ακτιβιστές, επιχειρηματίες και εργαζόμενους, Ρεπουμπλικανούς και Δημοκρατικούς. Για κάθε νοήμονα άνθρωπο, πρόκειται για ευπρόσδεκτη εξέλιξη.

Αν οι Νεοϋορκέζοι χρειάστηκαν την 11η Σεπτεμβρίου για να ανακαλύψουν και πάλι τις αρετές της αλληλεγγύης, της ανθρωπιάς και της σεμνότητας, εμείς έπρεπε να φθάσουμε στη χρεοκοπία, για να δώσουμε ένα τέλος στο ιδιότυπο «ελληνικό όνειρο» του εύκολου πλουτισμού που βασίστηκε μάλιστα σε δανεικά. Ο υπέρμετρος καταναλωτισμός τερματίζεται απότομα, και σε αρκετές περιπτώσεις βάναυσα, με οριζόντιες περικοπές εισοδημάτων, αλλά η αβάσταχτη ελαφρότητα της άντλησης χαράς από τη μανιώδη αγορά αγαθών, τα περισσότερα εκ των οποίων μάλιστα δεν χρειαζόμαστε, έπρεπε κάποια στιγμή να τελειώσει.

Aθ. Έλλις, Το τέλος του «ελληνικού ονείρου», εφ. «Καθημερινή», Αθήνα 31/03/2011

Ερωτήσεις

Α1.   Να γράψετε περίληψη του κειμένου με δικά σας λόγια, σε 110-120 λέξεις.

(μονάδες 8)

Α2.      (α)  Ποια είναι τα δομικά στοιχεία της τέταρτης παραγράφου;

(μονάδες 1.5)

(β)  Να αναφέρετε έναν από τους τρόπους ανάπτυξης της παραγράφου αυτής και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με στοιχεία από το κείμενο.

(μονάδες 1.5)

(γ) Να εντοπίσετε στο κείμενο και να γράψετε μία αρνητική και μία θετική συνέπεια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα.

(μονάδες 2)

Α3.      (α)  Ποια άποψη εκφράζει ο συγγραφέας στη δεύτερη παράγραφο για την 

ελληνική κοινωνία στο σύνολό της;

(μονάδες 2)

(β)  Να αναφέρετε τον κύριο τρόπο πειθούς και το αντίστοιχο μέσο πειθούς που χρησιμοποιεί, για να εκφράσει την άποψη αυτή, τεκμηριώνοντας την απάντησή σας με ένα παράδειγμα από το κείμενο.

(μονάδες 3)

(γ) Ποια είναι η γενική διαπίστωση του συγγραφέα για το «αμερικάνικο όνειρο», όπως αυτή εκφράζεται στην τρίτη παράγραφο, και ποιον τρόπο πειθούς χρησιμοποιεί για να δώσει κύρος στα λόγια του; Τεκμηριώστε την απάντησή σας.

(μονάδες 2)

        

                                                                                                               

ΜΕΡΟΣ Β: ΓΛΩΣΣΑ                                                                            (μονάδες 10)

Β1.   Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με συνώνυμές τους, χωρίς να αλλάξετε το νόημα των φράσεων και το γραμματικό τύπο των λέξεων:

·   Το διαστρεβλωτικό μοντέλο που επικράτησε

·   το λίκνο του καπιταλισμού

·   το ιδιότυπο «ελληνικό όνειρο» του εύκολου πλουτισμού

 (μονάδες 3)

Β2.   Να γράψετε για κάθε μια από τις υπογραμμισμένες λέξεις το ακριβές αντώνυμό της, χωρίς να αλλάξετε το γραμματικό και το συντακτικό της τύπο, ώστε να δοθεί ακριβώς το αντίθετο νόημα στη φράση:

·  Το ενθαρρυντικό αυτής της διεργασίας

·   έχει ως αφετηρία την οικονομική δυσχέρεια

·   Απορρίπτουν τον εθισμό στα πολλά αγαθά

(μονάδες 3)

Β3. Να ετυμολογήσετε τις πιο κάτω λέξεις:

· εύλογες

· τερατούργημα

· συμβάλει

· αναρίθμητων

(μονάδες 4)

ΜΕΡΟΣ Γ: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ                                                       (μονάδες 40)

Η επιβαλλόμενη αλλαγή του τρόπου διαβίωσης των Ελλήνων σηματοδοτεί και το τέλος του άκρατου υλισμού και, υπό αυτή την έννοια, εμπεριέχει ένα στοιχείο εξυγίανσης. Το διαστρεβλωτικό και χωρίς ηθικούς φραγμούς μοντέλο που επικράτησε τις τελευταίες δεκαετίες ήταν ένα άδικο και επικίνδυνο τερατούργημα.

Έχεις κληθεί να συμμετάσχεις ως εκπρόσωπος του σχολείου σου στο Παγκύπριο Μαθητικό Συνέδριο με θέμα «Οικονομική – κοινωνική – περιβαλλοντική κρίση και κατανάλωση». Σε ομιλία σου, αφού παρουσιάσεις με συντομία το υλιστικό πνεύμα της εποχής μας, να αναλύσεις τρεις τομείς στους οποίους ο καταναλωτισμός επιδρά αρνητικά στο άτομο και την κοινωνία. Στη συνέχεια να εκφράσεις τις εισηγήσεις σου για το πώς ο Κύπριος πολίτης μπορεί να απεγκλωβιστεί από τον υπερκαταναλωτισμό και να συμβάλει στον υγιή επαναπροσδιορισμό των κοινωνικών αξιών στη χώρα μας.

(έκταση 450-500 λέξεις)