Διαγωνισμός Δοκιμίου της Ελληνικής Πρεσβείας 2010-2011


Ο διαγωνισμός θα διεξαχθεί τη Δευτέρα 31 Ιανουαρίου 2011 (10.30 – 13.30)

Το θέμα θα κινηθεί πάνω στους άξονες που σας δόθηκαν με τη σχετική εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Η ανάπτυξη του θέματος πρέπει να στηριχθεί στο ακριβές θέμα που θα σας δοθεί τη μέρα του διαγωνισμού.


Γενικό Θέμα: Σεβασμός – Ευθύνη – Αλληλεγγύη στις σύγχρονες κοινωνίες της Ελλάδας και της Κύπρου

 

Βασικές πτυχές του θέματος που δόθηκαν με την εγκύκλιο του ΥΠΠ:

Δεδομένα:
1.     Οι σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες
2.     Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες της Ελλάδας και της Κύπρου (κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά κ.ά.)
3.     Η πλούσια πολιτισμική παράδοση της Ελλάδας και της Κύπρου
4.     Οι διαχρονικές, πανανθρώπινες και οικουμενικές αξίες: Σεβασμός-Ευθύνη-Αλληλεγγύη (σε ατομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο)
5.     Ο εθελοντισμός ως παράμετρος που συμβάλλει στην καλλιέργεια του σεβασμού, της ευθύνης και της αλληλεγγύης.
-       Ευρωπαϊκό πλαίσιο του θέματος: Το 2011 έχει ανακηρυχθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης ως «Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντικών Δραστηριοτήτων, που προωθούν την ενεργό συμμετοχή του πολίτη.»
Ζητούμενα:
1.     Εισηγήσεις:
-       Πώς οι κοινωνίες της Κύπρου και της Ελλάδας θα αντιμετωπίσουν τα υφιστάμενα προβλήματα που τις ταλανίζουν, με όπλο τους τις διαχρονικές αξίες του σεβασμού, της ευθύνης και της αλληλεγγύης, αντλώντας και από την πλούσια πολιτισμική τους παράδοση.
2.     Απώτερος στόχος:
-       Η διαμόρφωση μιας ανθρώπινης και δημοκρατικής κοινωνίας, που θα συμβάλει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση των σύγχρονων κοινωνικών προβλημάτων.
-       Η εδραίωση της ειρήνης και της ευημερίας, στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες.

Επιμέρους βασικές πτυχές του θέματος όπως διαφαίνονται μέσα από τους πιο πάνω άξονες και τα επιμέρους σημεία της εγκυκλίου
1.     Ποια είναι η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, και αναλόγως η σύγχρονη κυπριακή πραγματικότητα, ώστε να χρειάζεται σήμερα τις διαχρονικές και πανανθρώπινες αξίες / ιδανικά του σεβασμού, της ευθύνης, της αλληλεγγύης; Τι σημαίνει το γεγονός ότι αυτές οι αξίες απουσιάζουν ή εκλείπουν από τη σημερινή κοινωνία;
2.     Παγκοσμιοποίηση - μετανάστευση - πολυπολιτισμικές κοινωνίες – διάσπαση της κοινωνικής συνοχής
3.     Τα ιδανικά του ελληνικού πολιτισμού: Ποια στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού / πνεύματος / παράδοσης μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά στη διαμόρφωση μιας ανθρώπινης και δημοκρατικής κοινωνίας. Ποιο ρόλο καλείται να διαδραματίσει ο ελληνικός πολιτισμός σήμερα σε σχέση με τα προβλήματα που ταλανίζουν την Κύπρο και την Ελλάδα; Ποιες αξίες του πρέπει να μεταλαμπαδεύσει στο σύγχρονο Νεοέλληνα / Κύπριο, σύμφωνα με τα δεδομένα που αναφέρθηκαν προηγουμένως; Και πώς αυτές οι αξίες θα μεταδοθούν στους νέους (παιδεία, πολιτισμός), ώστε να εμπλακούν στον εθελοντισμό, ευφορούμενοι από πανανθρώπινα ιδανικά και το όραμα της ειρήνης;
4.     Γιατί ο εθελοντισμός στηρίζεται πάνω στις πανανθρώπινες αξίες του σεβασμού, της ευθύνης και της αλληλεγγύης, ενώ είναι παράγοντας δημοκρατίας, ειρήνης, ευημερίας και κοινωνικής συνοχής;

Ενδεικτική διατύπωση του θέματος:

«Κανένας δεν υπάρχει χωρίς τη βοήθεια του άλλου.
  Η αρετή μας είναι η αμοιβαία μας χρησιμότητα»
Γιάννη Ρίτσου, Αποχαιρετισμός
Σε δοκίμιό σας να αναλύσετε πώς οι διαχρονικές αξίες του ελληνικού πολιτισμού μπορούν στις μέρες μας να προωθήσουν την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στον εθελοντισμό, με απώτερο στόχο τη διαμόρφωση μιας ανθρώπινης και δημοκρατικής κοινωνίας και την εδραίωση της ειρήνης και της ευημερίας.
 

ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ: Παγκοσμιοποίηση:

  • Πολυπολιτισμική κοινωνία: απώλεια κοινωνικής συνοχής, ρατσισμός, ξενοφοβία
  • Κρίση αξιών – εγωισμός, ατομικισμός, ανευθυνότητα

Η ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ ΑΠΑΙΤΕΙ: Διαχρονικές αξίες:
  • σεβασμός – ευθύνη - ανθρωπιά - αλληλεγγύη

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ: Διαχρονικές αξίες:
  • αξία στον άνθρωπο, σεβασμός, μέτρο, υπευθυνότητα, σεβασμός στο νόμο, φιλαλληλία, διάλογος, εσωτερική ελευθερία – πολίτης – δημοκρατία

ΠΩΣ ΘΑ ΜΕΤΑΛΑΜΠΑΔΕΥΤΟΥΝ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΣΗΜΕΡΑ;
  • Παιδεία, πολιτισμός, παραδόσεις

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: διαμόρφωση ενεργού πολίτη:
  • εθελοντισμός - κοινωνική προσφορά

ΣΤΟΧΟΣ:
  • ανθρώπινη και δημοκρατική κοινωνία, 
  • ευημερία, κοινωνική συνοχή, εδραίωση ειρήνης



Είδος της έκθεσης: Δοκίμιο
Το δοκίμιο αποτελεί υβρίδιο μεταξύ λογοτεχνίας και επιστημονικού λόγου. Αποτελεί κείμενο πειθούς ή/και προβληματισμού, με προσωπικό τόνο, το οποίο μπορεί να ακολουθεί συγκεκριμένη αποδεικτική πορεία (αποδεικτικό δοκίμιο, π.χ. Τερζάκη) για να αποδείξει μια θέση/άποψη ή μπορεί να ακολουθεί πιο ελεύθερη δομή, κυρίως για να προκαλέσει στον αναγνώστη προβληματισμό σε σχέση με θέματα που απασχολούν το συγγραφέα (βλ. λογοτεχνικά δοκίμια Σεφέρη ή Ελύτη). Η λέξη δοκίμιο σημαίνει “δοκιμή”, απόπειρα δηλαδή πειθούς και πρόκλησης προβληματισμού. Θεωρείται ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και δύσκολα είδη γραπτού λόγου.
Α. Τι πρέπει να προσέξουμε όταν γράφουμε ένα δοκίμιο
Επικοινωνιακός λόγος: Ο συγγραφέας του δοκιμίου δεν απευθύνεται σε ένα συγκεκριμένο δέκτη (όπως π.χ. στην επιστολή), ούτε σε συγκεκριμένο κοινό (όπως στην ομιλία) σε συγκεκριμένη περίσταση επικοινωνίας (π.χ. Συνέδριο). Το δοκίμιο γράφεται για να διαβαστεί ως γραπτό κείμενο και όχι για να ακουστεί ως προφορικός λόγος. Γι’ αυτό και πρέπει να αποφύγετε τις συνήθεις φράσεις του επικοινωνιακού λόγου που χρησιμοποιεί η επιστολογραφία ή η ομιλία, να αποφύγετε το ύφος και τα στοιχεία του προφορικού λόγου, και φυσικά να μη χρησιμοποιήσετε προσφώνηση ούτε επιφώνηση.
Τρόποι πειθούς: Πρέπει να καταφέρετε να πείσετε τον αναγνώστη σας, αξιοποιώντας κατάλληλη επιχειρηματολογία και να τον προβληματίσετε παρουσιάζοντας με ενδιαφέρον τρόπο τα θέματα που απασχολούν τη δική σας σκέψη. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και άλλους τρόπους πειθούς, πέραν της επίκλησης στη λογική, με μέτρο και προσοχή. Επίκληση στο συναίσθημα με σύντομη περιγραφή ή αφήγηση, εικόνες, συγκινησιακό λόγο, ρητορικά ερωτήματα, επίκληση στην αυθεντία (εκεί όπου είστε βέβαιοι για το “ποιος” είπε “τι”), επίκληση στο ήθος για να προβάλετε το θετικό πρότυπο συμπεριφοράς, σύμφωνα με το θέμα.
Το ύφος αυτής της έκθεσης πρέπει να είναι οπωσδήποτε επίσημο και σοβαρό, με όσο το δυνατό περισσότερο δικό σας προσωπικό τόνο.
Όπως και σε όλα τα είδη επικοινωνιακού λόγου πρέπει να προσέχετε τα εξής:
-       Οτιδήποτε γράφετε, πρέπει να το τεκμηριώνετε με σαφήνεια και ακρίβεια.
-       Να αποφεύγετε τις μεγαλόστομες εκφράσεις και το μακροπερίοδο λόγο.
-       Να γράφετε θεματικές προτάσεις/περιόδους σε κάθε παράγραφο και να τις αναπτύσσετε στη συνέχεια χρησιμοποιώντας ποικιλία μεθόδων.
Τι πρέπει να προσέξετε σχετικά με το θέμα και τη δομή της έκθεσής σας
-       Η οργάνωση του δοκιμίου σας θα γίνει με βάση το ακριβές θέμα που θα σας δοθεί. Θα δώσετε έμφαση σε αυτά που ζητά το θέμα και όχι σε όλα όσα ξέρετε. Η αποδεικτική πορεία που θα επιλέξετε – προσέχοντας τη διατύπωση του θέματος – θα καθορίσει τη σειρά με την οποία θα στηρίξετε τις θέσεις σας. Δεν υπάρχει μία αποδεικτική πορεία. Αρκεί τα υποκεφάλαια της έκθεσής σας να πείθουν με ικανοποιητικά τεκμήρια και επιχειρήματα και να παρουσιάζουν λογική συνοχή μεταξύ τους. Βεβαίως το ευκολότερο είναι, αφού κατανοήσετε τα ζητούμενα του θέματος και ξεκαθαρίσετε ποια στοιχεία θεωρούνται ως δεδομένα, να ακολουθήσετε την πορεία με την οποία έχει διατυπωθεί το θέμα.
v    Ο πρόλογός σας μπορεί να είναι μια αναδιατύπωση του θέματος με τρόπο που να διαχωρίζονται και να συνδέονται οι άξονές του, με τη σειρά που θα ακολουθήσετε, ή μπορεί να είναι πιο πρωτότυπος (π.χ. λόγια μιας προσωπικότητας ή κάποιοι στίχοι ή αναφορά στο έργο μιας μεγάλης προσωπικότητας, πάντοτε σχετικά με το θέμα).
Μπορείτε να πάρετε κάποιες πληροφορίες και να τις αξιοποιήσετε με προσοχή και φειδώ για το θέμα σας από τα ακόλουθα σημεία τα οποία αφορούν το Θεματικό Κύκλο: Κύπρος – Ελλάδα – Ευρώπη – Κόσμος, αναλόγως του θέματος:
1.     Η εποχή μας:
Χαρακτηρίζεται από την παγκοσμιοποίηση στην οικονομία και την πολιτική, τα συνεπακόλουθά της για όλες τις χώρες του πλανήτη, αλλά και από μια εκπληκτική τεχνολογική ανάπτυξη. Αν και όλη η θεματολογία της Γ΄Λυκείου συνδέεται με το θέμα, να επικεντρωθείτε στα στοιχεία που αφορούν τη σχέση παγκοσμιοποίησης / φτώχειας / μετανάστευσης / πολυπολιτισμικότητας. Για σκοπούς καλύτερης κατανόησης του σύγχρονου κόσμου, διαβάστε επίσης τα ακόλουθα κείμενα από το βιβλίο Θεματικοί Κύκλοι.
-       Νόαμ Τσόμσκι, Το περίγραμμα της Νέας Τάξης Πραγμάτων, σελ. 388 -392
-       Μπ. Μπάρμπερ, Ο ολοκληρωτισμός των ΜακΝτόναλτς, σελ. 463-465
Σε όλα τα κείμενα το Θεματικού Κύκλου: Ελλάδα – Ευρώπη – Κόσμος μπορείτε να εντοπίσετε χρήσιμες πληροφορίες.

2.      Ποια νέα δεδομένα διαμορφώνουν τις σημερινές κοινωνικές συνθήκες και απαιτούν αλλά και επιτρέπουν την ελπίδα για την ειρηνική συνύπαρξη και τη συνεργασία των ανθρώπων και για την ανάπτυξη δράσεων αλληλεγγύης σε τοπικό και διεθνές επίπεδο;
-    μετατροπή των κοινωνιών σε πολυπολιτισμικές, εξαιτίας κυρίως των φαινομένων που συνδέονται με την παγκοσμιοποίηση (αυξημένη οικονομική μετανάστευση, κινητικότητα εργαζομένων – στόχος της ΕΕ, ευκολίες στη διακίνηση, εύκολη πρόσβαση στην πληροφόρηση και τη γνώση, πλανητικό χωριό)
-    νέες ανάγκες στην επικοινωνία των ανθρώπων, στο χώρο εργασίας και διαβίωσης, ανάγκη για ομαλή κοινωνική συμβίωση: γνώση για τον «άλλο», έννοιες διαπολιτισμικού διαλόγου (σεβασμός στην ετερότητα, αποδοχή του «άλλου», κατανόηση, απαλλαγή από στερεότυπες αντιλήψεις, αλληλοβοήθεια, αυτογνωσία και αυτοκριτική, ευρύτητα πνεύματος, πνεύμα συνεργασίας και ομαδικότητας, ανθρωπιά, φιλαλληλία, αλληλεγγύη, διάλογος)
-    σταδιακή αφύπνιση της κοινωνίας των πολιτών, που ενεργεί με βάση τις αρχές του αλληλοσεβασμού και της συνεργασίας, της αμοιβαιότητας και της αλληλεγγύης, συχνά της γενναιοψυχίας και του αλτρουισμού, με στόχο την κοινωνική συνοχή και πρόοδο, την αειφόρο ανάπτυξη, τα ανθρώπινα δικαιώματα για όλη την ανθρωπότητα
-    σταδιακή συνειδητοποίηση της αλληλεξάρτησης ανάμεσα στις πραγματικότητες της ζωής των ανθρώπων του πλανήτη, όπου κι αν βρίσκονται
-    Ευρωπαϊκοί και διεθνείς οργανισμοί, κινήματα ειρήνης, ανθρωπιστικές οργανώσεις που λειτουργούν σε τοπικό ή σε διεθνές επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως απτό παράδειγμα ειρηνικής συνεργασίας ανάμεσα σε χώρες που υπήρξαν ιστορικά αντίπαλες σε πολέμους / η σημασία της ανάδειξης των κοινών χαρακτηριστικών των Ευρωπαίων (μέσα από την παιδεία, την επιστήμη, τον πολιτισμό, κτλ.) για τη ανάπτυξη της συνείδησης του «ανήκειν» σε μια πολυεθνική κοινωνία. Μπορείτε να τονίσετε το τεράστιο όφελος της ειρηνικής συνεργασίας σε όλους τους τομείς της ζωής, για την κοινωνική συνοχή, την πρόοδο και την ευημερία ανθρώπων και λαών. Μπορείτε επίσης να αναφερθείτε σε οργανώσεις τύπου «Γιατροί χωρίς σύνορα», για να δείξετε τη σημασία που αποκτά ο εθελοντισμός στην εποχή μας και την ανάγκη για εμπλοκή των πολιτών σε πράξεις εθελοντισμού και κοινωνικής προσφοράς.
-    Μόνο σε συνθήκες ειρήνης, αλληλοσεβασμού και συνεργασίας των ανθρώπων, η κοινωνία, οι επιστήμες, ο πολιτισμός προοδεύουν (παραδείγματα από την ιστορία, π.χ. από την Αρχαία Ελλάδα). (Τι είναι εν τέλει η πρόοδος;)
Άρα, η εποχή μας απαιτεί την αξιοποίηση των ευκαιριών που μας παρέχει μεταξύ άλλων η τεχνολογία, η παιδεία, η πολυπολιτισμική κοινωνία, συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη της συνείδησης του ενεργού - οικουμενικού πολίτη, ο οποίος χαρακτηρίζεται από υπευθυνότητα, ευφορείται από σεβασμό και διακατέχεται από συναισθήματα ανθρωπιάς και αλληλεγγύης προς το συνάνθρωπό του: προϋπόθεση για ειρηνική συμβίωση των ανθρώπων, πρόοδο, κοινωνική ευημερία και ανάπτυξη.

3.     Ρόλος του Ελληνισμού – εισηγήσεις
Βασικές αρχές και αξίες του Ελληνικού πολιτισμού (βλ. και φυλλάδιο: Η προσφορά της Ελλάδας στον κόσμο). Μπορείτε να αξιοποιήσετε αποσπάσματα από τη λογοτεχνία που έχετε διδαχθεί (Αριάγνη, Αποχαιρετισμός, Καιόμενος) από κείμενα που σας έχουν δοθεί ή από τα ακόλουθα κείμενα από το βιβλίο σας Θεματικοί Κύκλοι, για να αντλήσετε ιδέες για τις εισηγήσεις σας:
-       Χρ. Τσολάκη, Η ελευθερία του ανθρώπου: ελληνική κατάκτηση (σελ. 380)
-       Γ. Σεφέρη, Ομιλία στη Στοκχόλμη, σε. 472-473
Μπορείτε επίσης να διαβάσετε την ενότητα «Δίκαιος και άδικος λόγος» στο βιβλίο σας Έκφραση – Έκθεση: Πειθώ, και ιδιαίτερα τα αποσπάσματα από την Αντιγόνη και τον Προμηθέα Δεσμώτη, για να αντιληφθείτε το ελεύθερο ήθος των Ελλήνων, όπως διαγράφεται στα έργα του λόγου που αποτελούν πνευματικές παρακαταθήκες του Ελληνισμού.
Οι εισηγήσεις μπορούν να κινηθούν:
(α) στον άξονα του πολιτισμού και την παιδείας, μέσα από τις οποίες μπορούν να διαδοθούν, να καλλιεργηθούν και να αναπτυχθούν οι αξίες του ελληνισμού (έμφαση στις αρχές της δημοκρατίας, της ελευθερίας, του μέτρου, της συμμετοχής στα κοινά, του σεβασμού στο γραπτό και τον άγραφο νόμο, του διαλόγου, της ανθρωπιάς, της φιλαλληλίας, της συνεργασίας, της αμοιβαιότητας και της αλληλεγγύης)
(β) στον άξονα των κοινωνικών δράσεων και της ενεργούς πολιτότητας, ώστε να φανεί και πάλι πώς οι αξίες αυτές μπορούν να επιδράσουν στην καλλιέργεια φιλειρηνικής συνείδησης, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων αρμονικής συνύπαρξης και συνεργασίας και στη διαμόρφωση μιας στάσης ζωής που να διέπεται από τις αρχές της ανθρωπιάς, της αλληλεγγύης, της ειρήνης και της συνεργασίας, καθώς και από το φιλοπρόοδο πνεύμα με στόχο την κοινωνική – συλλογική πρόοδο
(γ) στον άξονα της ανάληψης συγκεκριμένων δράσεων, μέσα από τη συμμετοχή του Ελληνισμού (πολιτών, κοινωνικών συνόλων και κράτους) σε ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς, σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις Εθελοντισμού (συμμετοχή πολιτών), που έχουν ως στόχο τη βελτίωση των όρων της ζωής των συνανθρώπων μας, την κοινωνική συνοχή, την κοινωνική δικαιοσύνη, την προαγωγή της παγκόσμιας ειρήνης, την αειφόρο ανάπτυξη και την επικράτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

5.     Ρόλος της παιδείας
Αν και δε δίνεται ξεχωριστά στους άξονες που αναγράφονται στην εγκύκλιο, το πιθανότερο είναι το θέμα σας να ευνοεί την ξεχωριστή ανάπτυξη αυτού του άξονα, στο πλαίσιο των εισηγήσεών σας. Η παιδεία βρίσκεται εξάλλου στη βάση της ανάπτυξης των αξιών του πολίτη, εκείνου δηλαδή που μπορεί να συμβιώνει αρμονικά με το συνάνθρωπό του, να σέβεται, να συνεργάζεται, να διαλέγεται. Για το ρόλο της παιδείας, διαβάστε τα φυλλάδια για την παιδεία των ευρωπαίων πολιτών και για τις προκλήσεις του κυπριακού εκπαιδευτικού συστήματος, καθώς και το κείμενο του Ε.Παπανούτσου «Η μάθηση» (ΘΚ, σελ. 274-277), από το οποίο είναι παρμένο και το ακόλουθο απόσπασμα:
«Με τη μάθηση λοιπόν, κατά την πλατύτερη έννοιά της, όπως μπορούμε να μετατρέψουμε την έρημο σε περιβόλι, έτσι γινόμαστε ικανοί να αλλάξομε και το ρεύμα της ιστορίας, να εγκαινιάσομε μιαν άλλη αντίληψη των πραγμάτων, μιαν άλλη ευαισθησία, άλλα ηθικά μέτρα, άλλες κοσμολογικές ιδέες. Τότε η μάθηση φτάνει στο πλήρωμά της. Όταν είναι μεταβολή όχι μόνο του εαυτού μας στη σχέση του με τον φυσικό και ιστορικό κόσμο, αλλά και του φυσικού και ιστορικού κόσμου στη σχέση του μ’ εμάς



Συμπεράσματα – επίλογος έκθεσης:
-       Ο σεβασμός, η υπευθυνότητα, η ανθρωπιά, η αμοιβαιότητα, η αλληλεγγύη ως βασική προϋπόθεση προόδου της ανθρωπότητας / του τόπου μας (αναλόγως του θέματος)
-       Ο εθελοντισμός ως εκδήλωση ανθρωπιάς, υπεθυνότητας και αλληλέγγυου πνεύματος εκ μέρους του ελεύθερου και δημοκρατικού, ενεργού πολίτη
-       Η ανθρωπιστική παιδεία, ο πολιτισμός, η επικράτηση των αξιών του οικουμενικού – ενεργού πολίτη, όπως διαφαίνονται και μέσα από τα έργα του ελληνικού πολιτισμού, ως προϋπόθέσεις για τη διαμόφωση μιας ανθρώπινης και δημοκρατικής κοινωνίας και για την εδραίωση της ειρήνης στον κόσμο / στον τόπο μας
Β. Τι πρέπει να προσέξετε ως προς το ιδεολογικό περιεχόμενο της έκθεσής σας
·       Είναι σημαντικό εάν συγκρίνετε το παρελθόν με το παρόν να είστε συγκεκριμένοι όσον αφορά το χρόνο και προσεκτικοί όσον αφορά το ιστορικό-κοινωνικό περίγραμμα, για να μη συγκρίνετε πράγματα που δε συγκρίνονται και για να μην οδηγηθείτε σε αφορισμούς (π.χ. ο θεσμός της δουλείας στην αρχαιότητα δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται κάτω από το ίδιο πρίσμα με σύγχρονα ανάλογα φαινόμενα, γιατί όλα τα κοινωνικά δεδομένα είναι διαφορετικά). Κατά συνέπεια, όταν συγκρίνετε, πρέπει να αιτιολογείτε τις συγκρίσεις σας, με αναφορές σε επιτεύγματα του πολιτισμού και τις αξίες πάνω στις οποίες στηρίζεται.
·       Είναι απαραίτητο στην έκθεσή σας, κυρίως όταν αναφέρεστε στον ελληνισμό και την προσφορά του, να φανεί ότι σέβεστε τον πολιτισμό, το χαρακτήρα και τα έργα, την ιστορική παρουσία των άλλων λαών, ότι θεωρείτε ισότιμους όλους τους πολιτισμούς στις διάφορες εκφάνσεις τους. Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι αισθάνεστε λιγότερο περήφανοι για τον πολιτισμό του δικού μας λαού, που πηγάζει μέσα από την ιστορία μας.
·       Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να φανεί σε αυτά που γράφετε ότι στην εποχή μας η ισότιμη αντιμετώπιση των ανθρώπων, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, εθνότητας, θρησκείας, κοινωνικής τάξης, καταγωγής κτλ. – αποτελεί όχι μόνο θεμιτό στόχο, αλλά και βασική αρχή του ευρωπαϊκού κόσμου. Και τούτο γιατί μόνο στηριζόμενη σε αρχές ισότητας των ανθρώπων και των λαών η σημερινή κοινωνία θα μπορέσει να ανταποκριθεί στα νέα δεδομένα της παγκοσμιοποίησης και της πολυπολιτισμικότητας, ώστε να γίνει εφικτό το όραμα της ειρήνης, στον τόπο μας και παντού.
·       Εάν το θέμα σας επικεντρωθεί στην Κύπρο, να είστε προσεκτικοί ώστε να μην εκφράσετε απόλυτες θέσεις (όπως εκφράζονται συχνά για πολιτικές σκοπιμότητες), όποιες κι αν είναι αυτές. Κυρίως όσον αφορά ζητήματα της πρόσφατης ιστορίας, για τα οποία δεν έχετε επαρκή ιστορικά στοιχεία, είναι καλό να αποφύγετε τις απόλυτες θέσεις, αλλά να δείξετε μέσα από τη δική σας στάση τη σημασία του διαλόγου, της αναζήτησης των διαφορετικών αιτιών που κινούν τα νήματα της ιστορίας, καθώς επίσης και να κρατάτε την απαραίτητη απόσταση ανάμεσα στο τι έγινε στο παρελθόν και τι συμβαίνει σήμερα. Εννοείται πως η αρμονική συνύπαρξη ανάμεσα στους ανθρώπους και η αρμονική συμβίωση του κυπριακού λαού στο σύνολό του, δεν αντιτίθενται στη διεκδίκηση του δικαίου του κυπριακού λαού με βάση τις αρχές του διεθνούς δικαίου. Γεγονός αδιαμφισβήτητο είναι ότι μέρος της πατρίδας μας παραμένει κατακτημένο από ξένα στρατεύματα, ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα συνεχίζουν να καταπατούνται, ότι η τουρκική εισβολή άφησε πληγές στις ψυχές των ανθρώπων. Να είστε, όμως, προσεκτικοί ώστε τα συναισθήματα να μην πνίγουν τη λογική. Εξάλλου το θέμα της έκθεσής σας δε ζητά να αξιολογήσετε το παρελθόν και να αποδώσετε ευθύνες, αλλά στρέφει το βλέμμα στο μέλλον (χωρίς να σημαίνει ότι σβήνει το παρελθόν), με στόχο την αναζήτηση του πολύτιμου αγαθού της ειρήνης, μακριά από φανατισμούς και με συνείδηση της σημερινής και μελλοντικής ευθύνης όλων για το καλό του τόπου μας και όλου του κυπριακού λαού. Όποια κι αν είναι γενικότερα η θέση σας, να θυμάστε ότι με την έκθεση δεν κάνουμε πολιτική αλλά φερόμαστε ως πολίτες. Με ιστορική μνήμη και συνείδηση, με ευρύτητα πνεύματος, με αντίληψη για το παρόν και όραμα για το μέλλον, χωρίς φανατισμούς και δογματισμούς, με ευαισθησίες, λογική και υπευθυνότητα.
Γενικότερη συμβουλή: Μπορείτε να αξιοποιήσετε, πέραν των πιο πάνω πληροφοριών, πηγών και απόψεων που σας δόθηκαν και άλλες πηγές που έχετε διαβάσει. Είναι καλό να δώσετε δικές σας εισηγήσεις, μέσα από εμπειρίες, βιώματα και γνώσεις, εφόσον το θέμα προσφέρει ένα ευρύ πεδίο προβληματισμού.

Ενισχυτικά κείμενα:

Λόγια φιλοσόφων του Διαφωτισμού
·       Τα ισχυρότερα μέσα για την εδραίωση της δημοκρατίας είναι οι αγώνες με τους οποίους οι διάφορες κοινωνικές τάξεις επιζητούν την ισότητα των δικαιωμάτων και τη δικαιοσύνη. (Βικό)
·       Δεν απευθύνομαι πια στους ανθρώπους. Σε σένα απευθύνομαι Θεέ όλων των όντων, αιώνιε και δημιουργέ του σύμπαντος… Δε μας έδωσες την καρδιά για να αλληλομισούμαστε και χέρια για να πνίγει ο ένας τον άλλο. Δώσε τη δυνατότητα να αλληλοβοηθούμαστε, για να σηκώνουμε το βάρος μιας ζωής δύστυχης και παροδικής. Δώσε, οι μικρές διαφορές ανάμεσα στα ρούχα που σκεπάζουν τα αδύνατα σώματά μας, ανάμεσα στις διαλέκτους μας που είναι ανεπαρκείς, ανάμεσα σε όλες τις γελοίες συνήθειές μας, ανάμεσα σε όλους τους ατελείς νόμους μας, ανάμεσα στις ιδέες μας που είναι πολλές φορές λαθεμένες, ανάμεσα στην κατάστασή μας που είναι τόσο διαφορετική στον καθένα μας, αλλά τόσο ίση μπροστά σου, όλες αυτές οι μικρές διαφορές που ξεχωρίζουν τα όντα που ονομάζονται άνθρωποι, δώσε να μη γίνουν σημάδια μίσους και καταδίωξης. Δώσε, ώστε αυτοί που ανάβουν κεριά μέρα μεσημέρι για να σε λατρέψουν, να ανέχονται αυτούς, που αρκούνται στο φως του ήλιου σου. Δώσε, ώστε αυτοί που φορούν ένα άσπρο ράσο για να δείξουν ότι πρέπει να σε αγαπούν, να μη μισούν αυτούς που ισχυρίζονται το ίδιο πράγμα φορώντας ένα μαύρο ράσο. Βολταίρος (Γάλλος Φιλόσοφος του Διαφωτισμού)
·       Τα ελαττώματα και οι καταχρήσεις της κοινωνίας οφείλονται στην ανισότητα που υπάρχει ανάμεσα στους ανθρώπους. (Ζ.Ζ. Ρουσσώ)
·        “Ύβρις φυτεύει τύραννον”*, είπεν ένας από τους ποιητάς μας. Αι κατά μέρος υβριστικαί υπεροψίαι, καταφρονήσεις και ανισότητες πολίτου προς πολίτην, φυτεύουν, ποτίζουν και ριζώνουν τους τυράννους. (Αδαμάντιος Κοραής)
* Εννοεί τον Αισχύλο
Από τον Αποχαιρετισμό του Γιάννη Ρίτσου
Κανένας δεν υπάρχει μόνος χωρίς τη βοήθεια του άλλου.
Η αρετή μας είναι η αμοιβαία μας χρησιμότητα.
Εδώ δεν είναι ακατόρθωτη η αδελφοσύνη για μας και για όλους.

Από την τραγωδία του Ευριπίδη Εκάβη (μετάφραση Κ.Χ. Μύρη)
ΕΚΑΒΗ:
Ο λόγος των αδυνάμων δεν φτάνει πουθενά, των δυνατών ο λόγος επιβάλλεται

Από τη Σαλαμίνα της Κύπρος του Γιώργου Σεφέρη
τη γνώμη των δυνατών ποιος θα μπορέσει να γυρίσει, ποιος θα μπορέσει ν’ ακουστεί;
καθένας χωριστά ονειρεύεται, και δεν ακούει το βραχνά των άλλων

Από την Αριάγνη του Στρατή Τσίρκα
Γιατί σκάβετε ένα χαντάκι και χωρίζεστε; Εκεί που είναι ο πόνος και τα δάκρυα, εκεί δεν είναι ο άνθρωπος;

Από την Ειρήνη του Γιάννη Ρίτσου
Τ΄όνειρο του παιδιού είναι η ειρήνη. Τ’ όνειρο της μάνας είναι η ειρήνη
Τα λόγια της αγάπης κάτω απ’ τα δέντρα, είναι η ειρήνη. […]
Η ειρήνη ειναι τα σφιγμένα χέρια των ανθρώπων, είναι το ζεστό ψωμί στο τραπέζι του κόσμου
είναι το χαμόγελο της μάνας. Μονάχα αυτό. Τίποτ’ άλλο δεν είναι η ειρήνη. […]

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αναγνώστες