Γραπτό 3ωρο ΚΙΕ 5/1/13

Λογοτεχνία: Καβάφης, Σεφέρης, Ελύτης, ΤσίρκαΆγνωστο κείμενο:
Γ. Παυλικάκη, Ο καταναλωτικός τρόπος ζωής και οι επιπτώσεις του στο περιβάλλον.


Version:1.0 StartHTML:0000000497 EndHTML:0000110241 StartFragment:0000008642 EndFragment:0000110205 SourceURL:file://localhost/Users/valentina/Documents/ergasies/Filologika/%CE%9D%CE%AD%CE%B1%20%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%BD%CE%AF%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1/%CE%93%CF%81%CE%B1%CF%80%CF%84%CE%AC%20%CE%9A%CE%99%CE%95/%CE%9A%CE%99%CE%95%20%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CF%89%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82%202012.doc

ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΚΟΡΦΩΣΗΣ

ΓΡΑΠΤΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, Καθηγήτρια: Βαλεντίνα Σαλτέ

5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2013

Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τέσσερα (4) μέρη. Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα.

ΜΕΡΟΣ Α: ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ                                                           (μονάδες 20)

Να διαβάσετε το πιο κάτω κείμενο και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν:

Η τρομακτική ταχύτητα διάδοσης του σύγχρονου καταναλωτικού τρόπου ζωής ανά την υφήλιο σηματοδοτεί την πιο γρήγορη και σημαντική αλλαγή που γνώρισε ο άνθρωπος στην καθημερινή του ζωή. Τα ζητήματα που σχετίζονται με την κατανάλωση προϊόντων και υπηρεσιών βρίσκονται σήμερα στο επίκεντρο της επικαιρότητας, αν και αφορούν κυρίως στο 20% περίπου του πληθυσμού της γης. Αυτό το ποσοστό αντιπροσωπεύει τον πληθυσμό των καταναλωτών των αναπτυγμένων χωρών, οι οποίοι όμως, με τη συμπεριφορά τους, επηρεάζουν άμεσα τη ζωή του υπόλοιπου 80%. Με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και την παγκοσμιοποίηση της αγοράς μεταβάλλονται οι όροι, υπό τους οποίους ο σύγχρονος πολίτης ενεργεί ως καταναλωτής. Νέες καταναλωτικές συνήθειες και πρότυπα διαμορφώνονται, ώστε να ικανοποιηθούν πραγματικές ή ψεύτικες ανάγκες. Οι κοινωνικές σχέσεις μολύνονται από το μικρόβιο της κατανάλωσης, έτσι που να αναρωτιόμαστε: «Καταναλώνουμε για να ζούμε ή ζούμε για να καταναλώνουμε;»

Η κατανάλωση, εκτός από το να ικανοποιεί ανάγκες, δημιουργεί ψευδαισθήσεις, απογοητεύσεις και προκαλεί εξάρτηση. Η διαφήμιση αποτελεί ένα μη αθώο μέρος στην όλη διαδικασία της ανεύθυνης κατανάλωσης. Δε σου λέει μόνο τι πρέπει να αγοράζεις, αλλά μάλλον, μέσα από εκλεπτυσμένες τεχνικές, σε κάνει να αγοράσεις ή να θέλεις να αγοράσεις. Τα αποτελέσματα των υπνωτιστικών μηνυμάτων της διαφήμισης, με την οποία προσπαθούν να μας υποδουλώσουν, είναι συνήθως σύντομης διάρκειας, γι’ αυτό σχεδόν αμέσως μία νέα ανάγκη ή μία νέα εξάρτηση εμφανίζεται.  Έτσι η κατανάλωση αντικαθιστά πολιτικά και θρησκευτικά πιστεύω, έχει γίνει μία νέα ιδεολογία, που έχει το μεγαλύτερο αριθμό οπαδών από αυτόν που μπορεί να φανταστεί κανείς. Τα μέρη λατρείας της (τα εμπορικά κέντρα) είναι γεμάτα από ενασκούμενους πιστούς.

Ο παγκόσμιος πληθυσμός μπορεί να χωριστεί σε τρεις κατηγορίες: τους καταναλωτές, τους μεσαίου εισοδήματος πληθυσμούς και τους φτωχούς. Η διάκριση γίνεται με την κατ’ άτομο κατανάλωση των φυσικών πόρων, τις εκπομπές ρύπων και την καταστροφή των οικοτόπων. Το 1,1 δισεκατομμύριο φτωχών αδυνατεί να έχει επαρκή τροφή. Οι μισοί περίπου παίρνουν τόσο χαμηλό αριθμό θερμίδων ημερησίως, ώστε να κινδυνεύουν από σωματική υπανάπτυξη, νοητική καθυστέρηση ή και από θάνατο. Η διατροφή τους στηρίζεται σε καρπούς, ειδικά ρύζι και καλαμπόκι και βολβούς όπως η πατάτα. Πίνουν νερό που συχνά έχει μολυνθεί από οργανικά και χημικά απόβλητα. Οι περισσότεροι είναι περιστασιακοί αγρότες και άκληροι εργάτες στην Αφρική ή την Ασία, οι οποίοι εξαντλούν τις άγονες και τις λίγες εκτάσεις που απέμειναν για βοσκή, στην προσπάθειά τους να βρουν τροφή. Οι πληθυσμοί του μέσου εισοδήματος εξασφαλίζουν επαρκή και υγιεινή τροφή από καρπούς και λαχανικά, όμως δεν μπορούν να αγοράσουν αρκετό κρέας, πουλερικά και γαλακτοκομικά προϊόντα και γι’αυτό βασίζονται σε μια διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπη. Πίνουν κατά 80% καθαρό νερό. Η μόνη έλλειψη στην διατροφή τους αφορά στην ποικιλία φρούτων και λαχανικών, πράγμα που θα τους εξασφάλιζε όλα τα αναγκαία διατροφικά συστατικά. Κινδυνεύουν από την κακή αποθήκευση και συντήρηση των τροφίμων, ενώ κίνδυνοι υπάρχουν από την γειτνίαση των καλλιεργειών με βιομηχανίες. Η τρίτη κατηγορία αφορά εμάς, το 1,1 δις των καταναλωτών, οι οποίοι, αν και έχουμε εξασφαλίσει την ασφάλεια του νερού που πίνουμε, την σωστή αποθήκευση και συντήρηση των τροφίμων και βέβαια την υπερεπάρκειά τους, έχουμε αναλωθεί σε μία υπερκατανάλωση κρέατος και τροφών υψηλής περιεκτικότητας σε λίπη, με αποτέλεσμα την τρομακτική αύξηση των καρδιαγγειακών παθήσεων και του καρκίνου. Αντί να καταναλώνουμε φυτικές τροφές, ξοδεύουμε τεράστιες ποσότητες από αυτές για να ταΐσουμε τα ζώα τα οποία θα μας αποδώσουν χαμηλότερης αξίας τροφή. Επίσης η υπερκατανάλωση τροφών έχει επιπτώσεις στο περιβάλλον, εξαντλώντας τους φυσικούς πόρους, αυξάνοντας τον όγκο των αποβλήτων και ρυπαίνοντας αέρα, νερό και γη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την επιδείνωση των άλλων πληθυσμιακών ομάδων και ιδιαίτερα των φτωχών.

Η υπερκατανάλωση και ο σύγχρονος καταναλωτικός τρόπος ζωής βρίσκονται στη βάση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, τα οποία απειλούν την ισορροπία της ζωής του πλανήτη μας. Η αειφόρος κατανάλωση αναζητά και βρίσκει επεξεργάσιμες λύσεις στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανισότητες, μέσω της υπεύθυνης συμπεριφοράς του καθενός. Σκοπός είναι να εξασφαλιστεί η ικανοποίηση των βασικών αναγκών της παγκόσμιας κοινότητας, να περιοριστούν οι υπερβάσεις και να αποφευχθεί η περιβαλλοντική υποβάθμιση. Στο πλαίσιο αυτό, το σχολείο καλείται να παίξει ένα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο για να ενισχύσει τις γνώσεις, τις ικανότητες και τις στάσεις των νέων, τόσο ως καταναλωτών, όσο και ως εργαζομένων και πολιτών.

Γιώργου Παυλικάκη, Ο καταναλωτικός τρόπος ζωής και οι επιπτώσεις του στο περιβάλλον

Ιστοσελίδα της Ένωσης Καταναλωτών για Ποιότητα Ζωής (διασκευή: Β. Σαλτέ)

Ερωτήσεις

Α1.    Να γράψετε περίληψη του κειμένου με δικά σας λόγια, σε 120-130 λέξεις.                 (μ. 8)

Α2. (α) Να εντοπίσετε στο κείμενο και να γράψετε δύο συνέπειες του σύγχρονου καταναλωτικού τρόπου ζωής.                                                                                                                      (μ. 2)

         (β) Ποια είναι η πρόταση του συγγραφέα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του υπερκαταναλωτισμού;                                                                                                                (μ. 2)

Α3.    (α) Ποια είναι, σύμφωνα με το συγγραφέα η σχέση ανάμεσα στη διαφήμιση και την κατανάλωση; Σχολιάστε με συντομία.                                                                           (μ. 3)

         (β) Να δώσετε έναν τρόπο και το αντίστοιχο μέσο πειθούς που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στη δεύτερη παράγραφο  για να υποστηρίξει την άποψή του.            (μ. 3)

         (γ) Να αναφέρετε τεκμηριωμένα δύο τρόπους ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου.    (μ. 2)

ΜΕΡΟΣ Β: ΓΛΩΣΣΑ                                                                                                (μονάδες 10)

Β1.    Να ξαναγράψετε τις πιο κάτω φράσεις αντικαθιστώντας τις υπογραμμισμένες λέξεις με συνώνυμές τους, χωρίς να αλλάξετε το νόημα των φράσεων και το γραμματικό τύπο των λέξεων:

·       ώστε να ικανοποιηθούν πραγματικές ή ψεύτικες ανάγκες

·       προσπαθούν να μας υποδουλώσουν

·       παίρνουν τόσο χαμηλό αριθμό θερμίδων ημερησίως, ώστε να κινδυνεύουν

(μ.3)

Β2.    Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις, διατηρώντας το γραμματικό τύπο των λέξεων, έτσι ώστε να δίνεται ακριβώς το αντίθετο νόημα στις φράσεις:

·       μεταβάλλονται οι όροι

·       προκαλεί εξάρτηση

·       υπνωτιστικών μηνυμάτων

·       άγονες εκτάσεις

(μ. 4)

Β3.    Να μεταφέρετε τον πιο κάτω πίνακα στο φύλλο απαντήσεων και να συμπληρώσετε τα κενά με (α) ένα παράγωγο/ομόριζο ουσιαστικό και (β) ένα παράγωγο/ομόριζο επίθετο για κάθε ένα από τα πιο κάτω ρήματα:

ΡΗΜΑ	ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ	ΕΠΙΘΕΤΟ
γνώρισε
αντιπροσωπεύει
ενεργεί
μολύνονται

(μ.4)

ΜΕΡΟΣ Γ: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ                                                                           (μονάδες 40)

(450-500 λέξεις)

Η υπερκατανάλωση και ο σύγχρονος καταναλωτικός τρόπος ζωής βρίσκονται στη βάση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, τα οποία απειλούν την ισορροπία της ζωής του πλανήτη μας. Η αειφόρος κατανάλωση αναζητά και βρίσκει επεξεργάσιμες λύσεις στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανισότητες, μέσω της υπεύθυνης συμπεριφοράς του καθενός. Σκοπός είναι να εξασφαλιστεί η ικανοποίηση των βασικών αναγκών της παγκόσμιας κοινότητας, να περιοριστούν οι υπερβάσεις και να αποφευχθεί η περιβαλλοντική υποβάθμιση. Στο πλαίσιο αυτό, το σχολείο καλείται να παίξει ένα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο για να ενισχύσει τις γνώσεις, τις ικανότητες και τις στάσεις των νέων, τόσο ως καταναλωτών, όσο και ως εργαζομένων και πολιτών.

Σε ομιλία σου στο πλαίσιο Συνεδρίου που διοργανώνει ο Δήμος Λεμεσού, να παρουσιάσεις, ως εκπρόσωπος των μαθητών του σχολείου σου, τις απόψεις των νέων για το φαινόμενο του υπερκαταναλωτισμού στις μέρες μας, δίνοντας έμφαση στις αρνητικές συνέπειες στο άτομο και την κοινωνία. Στη συνέχεια, να προτείνεις τρόπους με τους οποίους το δημόσιο σχολείο μπορεί να ενισχύσει τις γνώσεις, τις ικανότητες και τις στάσεις των νέων, τόσο ως καταναλωτών, όσο και ως εργαζομένων και πολιτών στην κοινωνία της κατανάλωσης.

ΜΕΡΟΣ Δ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ                                                                                      (μονάδες 30)

Ι. Οδυσσέα Ελύτη άσμα δ (Άξιον Εστί)

Οδυσσέα Ελύτη άσμα δ΄  (Τα Πάθη, Άξιον Εστί) (απόσπασμα)

Ένα το χελιδόνι                          Ü         κι η άνοιξη ακριβή

Για να γυρίσει ο ήλιος                  Ü         θέλει δουλειά πολλή

Θέλει νεκροί χιλιάδες                   Ü         νά΄ναι στους τροχούς

θέλει κι οι ζωντανοί να                 Ü         δίνουν το αίμα τους.

Θέ μου Πρωτομάστορα                 Ü         μ΄έχτισες μέσα στα βουνά

Θέ μου Πρωτομάστορα                 Ü         μ΄έκλεισες μεσ’τη θάλασσα.

Πάρθηκεν από μάγους                  Ü         το σώμα του Μαγιού

Το ’χουνε θάψει σ’ένα                  Ü         μνήμα του πέλαγου

Σ’ ένα βαθύ πηγάδι                      Ü         το ’χουνε κλειστό

μύρισε το σκοτά                          Ü         δι κι όλη η Άβυσσο.

Θέ μου Πρωτομάστορα                 Ü         μέσα στις πασχαλιές και Συ

Θέ μου Πρωτομάστορα                 Ü         μύρισες την Ανάσταση!

Σάλεψε σαν το σπέρμα                Ü         σε μήτρα σκοτεινή

Το φοβερό της μνήμης                  Ü         έντομο μες στη γη

Κι όπως δαγκώνει αράχνη                        Ü         δάγκωσε το φως

Έλαμψαν οι γιαλοί                       Ü         κι όλο το πέλαγος.

Θέ μου Πρωτομάστορα                 Ü         μ’ έζωσες τις ακρογιαλιές

Θέ μου Πρωτομάστορα                 Ü         στα βουνά με θεμέλιωσες!

Γιώργου Σεφέρη, Σαλαμίνα της Κύπρος (απόσπασμα)

Φίλοι του άλλου πολέμου,

σ' αυτή την έρημη συννεφιασμένη ακρογιαλιά

σας συλλογίζομαι καθώς γυρίζει η μέρα -

Εκείνοι που έπεσαν πολεμώντας κι εκείνοι που

    έπεσαν χρόνια μετά τη μάχη×

εκείνοι που είδαν την αυγή μες απ' την πάχνη

    του θανάτου

ή, μες στην άγρια μοναξιά κάτω από τ' άστρα,

νιώσανε πάνω τους μαβιά μεγάλα

τα μάτια της ολόκληρης καταστροφής~

κι ακόμη εκείνοι που προσεύχουνταν

όταν το φλογισμένο ατσάλι πριόνιζε τα καράβια:

"Κύριε, βόηθα να θυμόμαστε

πως έγινε τούτο το φονικό×

την αρπαγή το δόλο την ιδιοτέλεια,

το στέγνωμα της αγάπης×

Κύριε, βόηθα να τα ξεριζώσουμε...".

- Τώρα καλύτερα να λησμονήσουμε πάνω σε τούτα τα χαλίκια×   

δε φελά να μιλάμε×

τη γνώμη των δυνατών ποιός θα μπορέσει να τη γυρίσει;

ποιός θα μπορέσει ν' ακουστεί;

Καθένας χωριστά ονειρεύεται και δεν ακούει το βραχνά των άλλων.

- Ναι× όμως ο μαντατοφόρος τρέχει

κι όσο μακρύς κι αν είναι ο δρόμος του, θα φέρει σ' αυτούς που γύρευαν ν' αλυσοδέσουν τον Ελλήσποντο

 το φοβερό μήνυμα της Σαλαμίνας.

Φωνή Κυρίου επί των υδάτων.

Νήσος τις έστι.

Σαλαμίνα, Kύπρoς, Νοέμβρης '53

Ερωτήσεις Δ1

(α)  Με ποιες ιστορικές περιπέτειες της ανθρωπότητας, του Ελληνισμού, και ιδιαίτερα της Κύπρου, συνδέεται το ποίημα «Σαλαμίνα της Κύπρος», όπως φαίνεται από το απόσπασμα που σας δόθηκε.                                                                                                               (μ. 3)

(β)  Να εντοπίσετε στο απόσπασμα που σας δόθηκε και να αναφέρετε τεκμηριωμένα μία τεχνική που χρησιμοποιεί ο Σεφέρης.                                                                                          (μ. 2)

(γ)  Στα πιο πάνω αποσπάσματα εκφράζονται αισιόδοξα μηνύματα. Να τα επισημάνετε και να τα αναλύσετε με συντομία, εξηγώντας τις πηγές της αισιοδοξίας του κάθε ποιητή, όπως φαίνονται στα αντίστοιχα ποιήματα.                                                                         (μ. 8)

---

ΙΙ. Γ. Σεφέρη, Σαλαμίνα της Κύπρος και Στρ. Τσίρκα Αριάγνη

Σαλαμίνα της Κύπρος

Η γης δεν έχει κρικέλια

για να την πάρουν στον ώμο και να φύγουν

μήτε μπορούν, όσο κι αν είναι διψασμένοι

να γλυκάνουν το πέλαγο με νερό μισό δράμι.

Και τούτα τα κορμιά

πλασμένα από έvα χώμα που δεν ξέρουν,

έχουν ψυχές.

Μαζεύουν σύνεργα για να τις αλλάξουν,

δε θα μπορέσουν× μόνο θα τις ξεκάμουν

αν ξεγίνουνται οι ψυχές.

Αριάγνη

- Και πώς τελείωσε η απεργία; ρώτησε ο ξένος.

- Με συμβιβασμό. Ήρθε στο νοσοκομείο και με βρήκε κάποιος Μίστερ Μπράουν, της Μυστικής. Για να γλυτώσει το Θωμά, κατάλαβες, να μην του κάνω μήνυση. Τα έξοδα και τα μεροκάματα τα' παιρνε απάνω του τ' αφεντικό. Μ' αυτόν λοιπόν το Μίστερ Μπράουν το δουλέψαμε το ζήτημα και βρήκαμε λύση. Οι μπερμπερίνοι δε θα παύανε, μόνο θα μπαίνανε κάτω από τις διαταγές των γκαρσονιών. Εμείς θα τους προσλαμβάναμε, εμείς θα πλερώναμε, εμείς θα τους παύαμε όταν δεν μας έκαναν. Φυσικά και τα πουρμπουάρ τους εμείς τα εισπράτταμε. Τ' αφεντικό δεν είχε πια να κάνει τίποτα μαζί τους. Ήταν δικοί μας υπηρέτες.

- Σπουδαίο κεφάλι αυτός ο Μπράουν, είπε ο ξένος.

- Το γελάς; Και βέβαια ήταν σπουδαίος. Απόδειξη πως η λύση του βαστάει ως σήμερα. Φυσικά, στα καφενεία που οι ιδιοκτήτες τους είναι αραπάδες, δεν ανακατευόμαστε. Αλλά ποιος Ευρωπαίος πηγαίνει στα καφενεία τους; Μόνο κάτι ξεπεσμένοι.

- Και στο συνδικάτο δεν τους δέχεστε;

- Ποτέ. Αλλά μάθανε και κάνανε τώρα το δικό τους. Κάτι νεοτεριστές μάλιστα, σαν το γιο μου το Μιχάλη, λένε πως πρέπει να γίνει συγχώνεψη. Μα όσο ζει ο Διονύσης ο Σαρίδης τέτοιο πράμα δε θα το δουν.

Ερωτήσεις Δ2

(α)  Να εντοπίσετε στα πιο πάνω λογοτεχνικά αποσπάσματα και να αναφέρετε δύο χαρακτηριστικά γνωρίσματα της αγγλικής αποικιοκρατικής πολιτικής, τεκμηριώνοντας την απάντησή σας με στοιχεία από τα κείμενα.                                                                        (μ. 4)

(β)  Να αναφέρετε και να εξηγήσετε με συντομία δύο χαρακτηριστικά του ήθους του Διονύση Σαρίδη, όπως διαφαίνονται μέσα από τις απόψεις που εκφράζει στο πιο πάνω απόσπασμα από την «Αριάγνη».                                                                                                         (μ. 4)

ΙV. Κ.Π.Καβάφη: Η πόλις και Στρ. Τσίρκα Αριάγνη

Η πόλις

Είπες˙ «Θα πάγω σ’ άλλη γη, θα πάγω σ’ άλλη θάλασσα.

Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη από αυτή.

Κάθε προσπάθειά μου μια καταδίκη είναι γραφτή˙

κι είν’ η καρδιά μου – σαν νεκρός – θαμένη.

Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμόν αυτόν θα μένει.

Όπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω

ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,

που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα».

Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θά ’βρεις άλλες θάλασσες.

Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς

τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς˙

και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ’ ασπρίζεις.

Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού – μη ελπίζεις –

δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.

Έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ

στην κώχη τούτη τη μικρή, σ’ όλην την γη την χάλασες.

Αριάγνη

Τρέμω. Θα’θελα να μη ζω. Να μη δούνε τα μάτια μου. Θα έρθει μέρα. Βλέπω κόσμο να στριμώχνεται στις προκυμαίες με βουνά γύρω τους τις βαλίτσες και τους μπόγους και τα στρώματα. Και πίσω τους τάφοι γονιών, προγόνων, τάφοι μικρών παιδιών αφημένοι στο έλεος του Θεού. Δίχως καντήλι, δίχως έναν κουβά νερό να ξεδιψάσουν τα κόκαλά τους. Κι όλο το μόχθο, τις γιορτές, τις αγκούσες, πενήντα, ογδόντα, εκατό χρονών, να θαρρείτε πια πως τις παίρνετε μαζί σας γιατί καρφώσατε όπως όπως μέσα σε σανιδένια μπατάλικα σεντούκια τα έπιπλα και το ρουχισμό και τα σκεύη σας και τίποτε θυμητικά μικροπράγματα. Και θα νομίζετε πως μιας και κουβαλήσατε τα πράματα σώσατε μαζί τους τη χαρά και τους έρωτες και τις ελπίδες και τα μεθύσια. Τίποτα δε σώσατε. Μόνο άψυχα πράματα που κάποτε σταθήκαν μάρτυρες. Θα τα στήσετε κάτω από άλλον ουρανό και θα δείτε πως δε θα σας μιλούν δε θα σας λένε αυτά που περιμένετε. Γιατί θα τα ζεσταίνουν άλλα χνώτα, άλλα βλέμματα, άλλες φωνές. Μη χάνεστε κι ακούστε που σας λέω. Μια ζωή που έζησες, την έζησες, δεν τη βρίσκεις αλλού. Γιατί την έζησες μέσα σε μυρουδιές. μέσα σε φώτα, μέσα σε ήλιους και βροχές, μέσα σ’ανθρώπους. Κι αυτά όλα θα μένουν πίσω σου και θα τ’αναζητάς. Θα τριγυρίζετε σαν άταφοι νεκροί που ζητούν ένα λάκκο να πέσουν μέσα να ξεκουραστούν. Και τα γουμάρια και το κουρμπάτσι θα βρίσκονται πίσω σας μίλια και σεις πια μήτε θα τα θυμόσαστε. Εγώ, θα λέτε, να ξεραθεί το στόμα μου αν είπα ποτέ τέτοιο λόγο. Μα τον είπατε, είναι γραμμένος στον αέρα, πάνω στους τοίχους των σπιτιών, μέσα στις φυλλάδες που βγάζατε. Και τούτοι οι άνθρωποι, όσο πονετικοί κι αν είναι, πώς θέτε να τον ξεχάσουνε; Θα τον θυμούνται και θα σας τον θυμίζουνε και σεις θα μετανοιώνετε πικρά. Γι αυτό σας λέω μη, μη όσο είναι καιρός.

Ερώτηση Δ3:

Στο ποίημα «η πόλις» διαγράφεται ένα «εδώ» κι ένα «αλλού» για τον ήρωα. Αντίστοιχα διαγράφεται ο τόπος του παρόντος και αυτός του «αλλού» για  τους ήρωες στο πιο πάνω απόσπασμα από την «Αριάγνη».

Να εξηγήσετε σε κάθε ένα από τα δύο αποσπάσματα: (α) ποιο είναι το «εδώ» και ποιο το «αλλού», (β) ποια είναι τα αίτια της «φυγής», (γ) πώς τα πρόσωπα θα βιώσουν αυτή τη «φυγή» και την άφιξή τους στην «άλλη πόλη».

(μονάδες 9)

Αριάγνη

Τρέμω. Θα’θελα να μη ζω. Να μη δούνε τα μάτια μου. Θα έρθει μέρα. Βλέπω κόσμο να στριμώχνεται στις προκυμαίες με βουνά γύρω τους τις βαλίτσες και τους μπόγους και τα στρώματα. Και πίσω τους τάφοι γονιών, προγόνων, τάφοι μικρών παιδιών αφημένοι στο έλεος του Θεού. Δίχως καντήλι, δίχως έναν κουβά νερό να ξεδιψάσουν τα κόκαλά τους. Κι όλο το μόχθο, τις γιορτές, τις αγκούσες, πενήντα, ογδόντα, εκατό χρονών, να θαρρείτε πια πως τις παίρνετε μαζί σας γιατί καρφώσατε όπως όπως μέσα σε σανιδένια μπατάλικα σεντούκια τα έπιπλα και το ρουχισμό και τα σκεύη σας και τίποτε θυμητικά μικροπράγματα. Και θα νομίζετε πως μιας και κουβαλήσατε τα πράματα σώσατε μαζί τους τη χαρά και τους έρωτες και τις ελπίδες και τα μεθύσια. Τίποτα δε σώσατε. Μόνο άψυχα πράματα που κάποτε σταθήκαν μάρτυρες. Θα τα στήσετε κάτω από άλλον ουρανό και θα δείτε πως δε θα σας μιλούν δε θα σας λένε αυτά που περιμένετε. Γιατί θα τα ζεσταίνουν άλλα χνώτα, άλλα βλέμματα, άλλες φωνές. Μη χάνεστε κι ακούστε που σας λέω. Μια ζωή που έζησες, την έζησες, δεν τη βρίσκεις αλλού. Γιατί την έζησες μέσα σε μυρουδιές. μέσα σε φώτα, μέσα σε ήλιους και βροχές, μέσα σ’ανθρώπους. Κι αυτά όλα θα μένουν πίσω σου και θα τ’αναζητάς. Θα τριγυρίζετε σαν άταφοι νεκροί που ζητούν ένα λάκκο να πέσουν μέσα να ξεκουραστούν. Και τα γουμάρια και το κουρμπάτσι θα βρίσκονται πίσω σας μίλια και σεις πια μήτε θα τα θυμόσαστε. Εγώ, θα λέτε, να ξεραθεί το στόμα μου αν είπα ποτέ τέτοιο λόγο. Μα τον είπατε, είναι γραμμένος στον αέρα, πάνω στους τοίχους των σπιτιών, μέσα στις φυλλάδες που βγάζατε. Και τούτοι οι άνθρωποι, όσο πονετικοί κι αν είναι, πώς θέτε να τον ξεχάσουνε; Θα τον θυμούνται και θα σας τον θυμίζουνε και σεις θα μετανοιώνετε πικρά. Γι αυτό σας λέω μη, μη όσο είναι καιρός.

Ερώτηση 4:

Στο ποίημα «η πόλις» διαγράφεται ένα «εδώ» κι ένα «αλλού» για τον ήρωα. Αντίστοιχα διαγράφεται ο τόπος του παρόντος και αυτός του «αλλού» για  τους ήρωες στο πιο πάνω απόσπασμα από την «Αριάγνη».

Να εξηγήσετε σε κάθε ένα από τα δύο αποσπάσματα: (α) ποιο είναι το «εδώ» και ποιο το «αλλού», (β) ποια είναι τα αίτια της «φυγής», (γ) πώς τα πρόσωπα θα βιώσουν αυτή τη «φυγή» και την άφιξή τους στην «άλλη πόλη».

(μονάδες 10)