Άγνωστο κείμενο: Παντελή Μπουκάλα, «Διαφημίζομαι, άρα υπάρχω», εφημερίδα «Η Καθημερινή», 9 Μαρτίου 2008
(διασκευή)
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Λύκειο Απ. Πέτρου και Παύλου, Α Τετράμηνο, 20/12/2012
Καθηγήτριες: Ευγενία Μητροπούλου, Άντρη Μελκή,
Βαλεντίνα Σαλτέ
ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΤΕ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ
Μέρος Α: Αδίδακτο
κείμενο (μονάδες
20)
Να διαβάσετε το πιο κάτω κείμενο και να
απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν:
Όσοι, από
κούραση, ανία, περιέργεια ή από μια ανάγκη ενημέρωσης, δεσμεύουν
κάποιες ώρες του ελεύθερου χρόνου τους μπροστά στην τηλεόραση και παίζουν με το
τηλεχειριστήριο, θα το έχουν σίγουρα προσέξει: εννιά στις δέκα φορές, όταν ένα
κανάλι κάνει «μπρέικ» για διαφημίσεις, σχεδόν όλα τα υπόλοιπα, και οπωσδήποτε
τα ιδιωτικά, κάνουν το δικό τους διαφημιστικό διάλειμμα. Να πρόκειται άραγε για
«συμφωνία κυρίων» των καναλαρχών, για «εναρμονισμένη πολιτική»; Τίποτε δεν αποκλείεται. Πιθανότερο φαίνεται
πάντως ότι ο σχεδόν απόλυτος συγχρονισμός είναι αποτέλεσμα της απαίτησης των
διαφημιζομένων και των εταιρειών που αναλαμβάνουν την προβολή τους. Όσοι έχουν
μερίδιο και λόγο στην αγορά μπορούν να υποθέσουν ότι ο τηλεθεατής θα πατήσει το
κουμπάκι την ώρα που πέφτουν οι συνήθεις διαφημίσεις, ώστε να δει τι παίζεται
στους άλλους διαύλους, να αρπάξει μια εικόνα από δω, τρεις λέξεις από κει και
να «σχηματίσει άποψη». Υπάρχει λοιπόν ο κίνδυνος να ερεθιστεί από κάτι (από
έναν καβγά, μια ταινία, ένα ντοκιμαντέρ) και να κολλήσει στη δεύτερη ή την
τρίτη επιλογή του, παρατώντας το κανάλι που αρχικά έβλεπε. Για να αποφευχθεί το
ενδεχόμενο αποπαγίδευσης του τηλεθεατή από τη διαφημιστική σαγήνη,
συμφωνείται και επιβάλλεται ο «νόμος της αγοράς» και προκύπτει έτσι η
ταυτόχρονη διακοπή για την παρουσίαση των διαφημιστικών σποτ. Μπρος γκρεμός και
πίσω ρέμα, δηλαδή, κι έτσι ξαναγυρνάς στο κανάλι που παρακολουθούσες από μιας
αρχής, καταπίνοντας τις διαφημίσεις εν αναμονή της επανέναρξης του κανονικού
προγράμματος.
Του
κανονικού; Από μελετητές των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης έχει γίνει από καιρό
η άκρως πειστική υπόθεση ότι στην πραγματικότητα το όλο τηλεοπτικό πρόγραμμα
δεν είναι παρά το περιτύλιγμα για το αυθεντικό περιεχόμενο: τις
διαφημίσεις. Όλα τα «σοβαρά» ή τα σοβαροφανή, οι παραγωγές, οι εκπομπές, τα
δελτία κ.λ.π., είναι το σχήμα μέσα στο οποίο θα χωρέσουν οι διαφημίσεις και το
πρόσχημά τους. Ακούγεται ίσως βαρύ και άδικο κάτι τέτοιο, αλλά ας συνεκτιμηθούν
και τα εξής: Πρώτον, δεν τηρείται σχεδόν κανένας από τους νόμους που ρυθμίζουν
τη χρονική διάρκεια των διαφημιστικών διαλειμμάτων. Δεύτερον, ακόμα και τα
δελτία ειδήσεων διακόπτονται πια για να προβληθούν διαφημίσεις· κάποτε
απαγορευόταν αυτό, αλλά η αγορά έχει τις ανάγκες της και τις ορέξεις της, άρα
και τον τρόπο της. Τρίτον, και για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό
μας, κι εμείς, οι άνθρωποι των έντυπων μέσων, είναι πολλές φορές που νιώθουμε
ότι τα γραπτά μας, έτσι κι αλλιώς εφήμερα, είναι το ντύμα των ένθετων
διαφημιστικών φυλλαδίων, τα οποία μάλιστα αρκετές φορές παύουν να είναι ένθετα
και υποδύονται την πρώτη ή την τελευταία σελίδα μιας εφημερίδας.
Δεν διαμορφώνουν βέβαια μόνο τη συνήθη αγορά οι
διαφημίσεις. Επηρεάζουν και την αγορά των ιδεών, κατά το πρότυπο ίσως του Ερμή,
που ήταν και Κερδώος και Λόγιος και ο οποίος, ως διακινητής φημών και ειδήσεων,
θα μπορούσε πράγματι να θεωρηθεί και θεός της διαφήμισης. Τα προπαγανδιστικά
σποτάκια με επιμέλεια σκηνοθετημένα, με σποραδικό χιούμορ και με γλώσσα
που κορφολογεί ταυτόχρονα από τα «ιδιώματα» της νεολαίας, της λογοτεχνίας και
της πιάτσας, εισάγουν πρότυπα, διακινούν αξίες ή «αξίες», επηρεάζουν
ποικιλότροπα. Και ενώ οι λογοτέχνες συνηθίζουν να λένε ότι ο κόσμος όλος
υπάρχει για να τον περικλείσει κάποτε κάποιο βιβλίο, τα πράγματα δείχνουν ότι ο
κόσμος όλος, με τις αγωνίες και τις ελπίδες του, τους θριάμβους και τις ήττες
του, τις εξέχουσες προσωπικότητες και τις εν κινήσει και δράσει «μάζες» του,
υπάρχει για να τον περικλείσει τελικά η διαφήμιση, για να τον ιδιοποιηθεί, να
τον αφομοιώσει, να τον ρυμουλκήσει στις δικές της επιδιώξεις.
Παντελής Μπουκάλας, «Διαφημίζομαι, άρα υπάρχω»
Εφημερίδα «Η Καθημερινή», 9 Μαρτίου 2008
(διασκευή)
Ερωτήσεις:
Α1. Να
γράψετε περίληψη του κειμένου σε 120 λέξεις περίπου.
(μονάδες 8)
Α2. (α)
Παρά τον οξύ ανταγωνισμό που
επικρατεί ανάμεσα στα τηλεοπτικά κανάλια, στο θέμα της προβολής των διαφημίσεων
φαίνεται, κατά το συγγραφέα, να ακολουθείται μια «εναρμονισμένη πολιτική».
Ποια είναι η πολιτική αυτή, πού οφείλεται και πού
στοχεύει;
(μονάδες 3)
(β) «Δεν διαμορφώνουν βέβαια μόνο τη συνήθη
αγορά οι διαφημίσεις× επηρεάζουν και την αγορά των ιδεών.»
Χρησιμοποιώντας την πιο πάνω θέση ως θεματική
περίοδο, να γράψετε μία ολοκληρωμένη παράγραφο 60-80 λέξεων, που να
περιλαμβάνει όλα τα δομικά στοιχεία. Μπορείτε να αναπτύξετε την παράγραφό σας
με όποιο τρόπο επιλέξετε. Μπορείτε επίσης, εάν θέλετε, να αξιοποιήσετε και
ιδέες από το κείμενο.
(μονάδες 4)
Α3. (α) Ποια άποψη διατυπώνει ο συγγραφέας στη δεύτερη
παράγραφο;
(μονάδες 2)
(β) Να δώσετε έναν τρόπο και το αντίστοιχο
μέσο πειθούς που χρησιμοποιεί για να τη στηρίξει. Να τεκμηριώσετε την απάντησή
σας με στοιχεία από το κείμενο.
(μονάδες 3)
ΜΕΡΟΣ Β:
ΓΛΩΣΣΑ (μονάδες
10)
Β1. Να αντικαταστήσετε την καθεμιά από τις υπογραμμισμένες
λέξεις των πιο κάτω φράσεων με μία συνώνυμή της, έτσι ώστε να μην αλλάξει το
νόημα των φράσεων ούτε ο γραμματικός τύπος των λέξεων:
-
Όσοι, από
κούραση, ανία, περιέργεια ... παίζουν με το τηλεχειριστήριο
-
Για να
αποφευχθεί το ενδεχόμενο αποπαγίδευσης του τηλεθεατή από τη διαφημιστική σαγήνη
-
Νιώθουμε ότι τα
γραπτά μας, έτσι κι αλλιώς εφήμερα, είναι το ντύμα των ένθετων
διαφημιστικών φυλλαδίων
-
Τα
προπαγανδιστικά σποτάκια, με επιμέλεια σκηνοθετημένα, … επηρεάζουν
ποικιλότροπα
(μονάδες 4)
Β2. Να γράψετε ένα αντίθετο για καθεμιά
από τις ακόλουθες λέξεις, διατηρώντας το γραμματικό τύπο των λέξεων:
-
δεσμεύουν
-
αυθεντικό
(μονάδες 2)
Β3. Να γράψετε ένα παράγωγο/ομόριζο
ουσιαστικό και ένα παράγωγο/ομόριζο επίθετο για το καθένα από τα πιο κάτω
ρήματα:
-
επιβάλλεται
-
κρυβόμαστε
-
εισάγουν
-
συνηθίζουν
(μονάδες 4)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου