Εξεταστικό Δοκίμιο ΚΙΕ 2006

Θ. Κ. Τεχνολογία - περιβάλλον

ΓΡΑΠΤΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Λύκειο Απ. Πέτρου και Παύλου, τμήμα Γ6, Β Τετράμηνο, (σχ.χρ. 2011-2012)

Καθηγήτρια: Βαλεντίνα Σαλτέ

---

ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΤΕ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ

Μέρος Α: Αδίδακτο κείμενο                                                         (μονάδες 20)

Να διαβάσετε το πιο κάτω κείμενο και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν:

Σήμερα, χάρη στις τεράστιες δυνάμεις της τεχνολογίας, η ζωή μας και το περιβάλλον αλλάζουν με τόση ταχύτητα που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα είναι ο κόσμος σε δέκα χρόνια. Στην πραγματικότητα, μοιάζουμε με μικρά αδύναμα πλάσματα παρασυρμένα απ' αυτές τις δυνάμεις. Αυτές οι δυνάμεις, που δημιουργούνται από χιλιάδες επιστήμονες και ειδικούς, βρίσκονται στα χέρια πανίσχυρων εταιριών ή κυβερνήσεων, που τις χρησιμοποιούν για να επιβάλλουν τις βουλές τους, οικονομικές, στρατιωτικές, ή πολιτικές. Αυτός είναι και ένας από τους βασικούς σκοπούς της τεχνολογίας. Είναι ο νέος τρόπος για τη δημιουργία κατακτήσεων και αποικιών. Αλλά, τόσο με τους εξοπλισμούς όσο και με τα άλλα τεχνολογικά μέσα οικονομικο-πολιτιικού και στρατιωτικού ελέγχου, η τεχνολογία μάς έχει φέρει κοντά στην τελική καταστροφή. Είναι, πιστεύω, εντελώς ανήθικο να χρησιμοποιείται η τεχνολογία για κατακτητικούς σκοπούς και είναι εντελώς απαράδεκτο κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας να καταστρέφεται το περιβάλλον.

Το δόγμα των περισσοτέρων οικονομιών είναι η Ανάπτυξη. Αυτή η ανάπτυξη γίνεται με την παραγωγή περισσοτέρων και νέων ειδών και την επακόλουθη αύξηση των ανθρωπίνων αναγκών. Για να ικανοποιηθεί η παραγωγή, αυξάνεται η εκμετάλλευση του περιβάλλοντος, με αποτέλεσμα τη ρύπανσή του και φυσικά την εξαφάνιση των έμβιων ειδών, που δεν ζουν χωρίς το φυσικό τους περιβάλλον. Στη δυτική κοινωνία η ανάπτυξη χρησιμεύει στο να μεγαλώσει την οικονομική και πολιτική ισχύ μιας κάστας ανθρώπων και στο να μεγαλώσει την οικονομική και πολιτική ισχύ ορισμένων εταιριών και ατόμων. Αυτό το σύστημα της ανάπτυξης θα οδηγηθεί αυτόματα στην καταστροφή του, αν δεν το σταματήσουμε έγκαιρα. Και αυτή ακριβώς φαίνεται να είναι η πορεία του.

Η τεχνολογία, λοιπόν, προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί σε αυξανόμενο ρυθμό την καταστροφή του περιβάλλοντος. Την καταστροφή αυτή επιβεβαιώνουν με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο οι κυβερνήτες του «Ντισκάβερι», που έχουν άμεση εικόνα του πλανήτη και μας στέλνουν φωνή αγωνίας για την καταστροφή των δασών, τη μόλυνση των ποταμών, την απερήμωση κ.λ.π. Είναι προφανές πως η τεχνολογία βγάζει βαθμιαία τον άνθρωπο από το βιολογικό του περιβάλλον και στη συνέχεια το καταστρέφει και αυτό. Μοιάζουμε, έτσι, με ιππέα πάνω σε αφηνιασμένο άλογο. Τώρα βρισκόμαστε στη μέθη του ξέφρενου καλπασμού. Όταν το άλογο πέσει στο γκρεμό, θα παρασύρει και τον αναβάτη του.

Γιατί όμως με την τεχνολογία φτάσαμε σ’αυτή την μεγάλη κρίση; Την απάντηση μάς δίνει ο αρχηγός ενός χωριού στα νησιά Μπελάου του Ειρηνικού Ωκεανού, όπου το Αμερικανικό πεντάγωνο θέλει να εγκαταστήσει βάσεις: «Υπάρχουν μόνο δύο κοινωνίες στον κόσμο. Η κοινωνία των ανθρώπων και η κοινωνία των χρημάτων. Στην κοινωνία των ανθρώπων – και αυτή είναι η κοινωνία που έχουμε – η γη, το νερό, η θάλασσα, και οι άνθρωποι είναι πηγή της ζωής. Σ’ αυτή την κοινωνία η ανθρώπινη ζωή έχει πολύ μεγαλύτερη αξία από τα οικονομικά συμφέροντα, πολύ μεγαλύτερη αξία από τις πολεμικές μηχανές και τα άλλα εργαλεία του θανάτου. Στην κοινωνία των ανθρώπων, η ζωή είναι απλή αλλά ευτυχισμένη. Αντίθετα, στην κοινωνία των χρημάτων οι άνθρωποι παύουν να είναι ανθρώπινοι και γίνονται κάποιο είδος κομπιούτερ προγραμματισμένου να κάνει διάφορες δουλειές. Έτσι, τα οικονομικά συμφέροντα βρίσκονται πάνω από την ανθρώπινη ζωή, ενώ τα όπλα της καταστροφής και του θανάτου θεωρούνται πολύ πιο σπουδαία από τους ανθρώπους.»

Η μονοδιάστατη αντίληψη της τεχνολογίας ως μέσο απόκτησης χρημάτων οδηγεί τον άνθρωπο σε φαύλους κύκλους. Το κέρδος και η ανάπτυξη έχουν αποκλείσει κάθε ιδέα για την υγεία, το περιβάλλον, και την ανθρώπινη ευτυχία.

Μανόλη Βουτυράκη, Περιβαλλοντολόγου, Τεχνολογία και περιβάλλον: μερικές σκέψεις... ιστοσελίδα ecocrete.gr, 13 Αυγούστου 2005 (διασκευή: Β. Σαλτέ)

Ερωτήσεις

Α1.   Να γράψετε περίληψη του κειμένου με δικά σας λόγια, σε 100-110 λέξεις.    

(μονάδες 8)

Α2.   Να εντοπίσετε στις δύο πρώτες παραγράφους του κειμένου και να εξηγήσετε με συντομία δύο λόγους για τους οποίους, σύμφωνα με το συγγραφέα, η χρήση της τεχνολογίας καταστρέφει το περιβάλλον.

(μονάδες 4)

Α3.   (α) Να αναφέρετε έναν τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται η τέταρτη παράγραφος και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας.   

(μονάδες 2)

         (β) Να αναφέρετε έναν τρόπο πειθούς και το αντίστοιχο μέσο πειθούς που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στην τρίτη παράγραφο, για να πείσει τον αναγνώστη για τη σοβαρότητα της περιβαλλοντικής καταστροφής. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με στοιχεία από το κείμενο.

(μονάδες 3)

         (γ) Να χαρακτηρίσετε και να αξιολογήσετε τον πιο κάτω συλλογισμό, θεωρώντας ότι οι προκείμενες ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

-               Η έκρηξη στο πυρηνικό εργοστάσιο αφάνισε όλα τα έμβια όντα της περιοχής.

-               Στην περιοχή αυτή ζούσαν άγριες αλεπούδες.

-               Άρα, η έκρηξη στο πυρηνικό εργοστάσιο αφάνισε τις άγριες αλεπούδες της περιοχής αυτής.

(μονάδες 3)

ΜΕΡΟΣ Β: ΓΛΩΣΣΑ                                                                            (μονάδες 10)

Β1.   Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με συνώνυμές τους, χωρίς να αλλάξετε το νόημα των φράσεων και το γραμματικό τύπο των λέξεων:

-            η ζωή μας και το περιβάλλον αλλάζουν με τόση ταχύτητα

-            εξαφάνιση των έμβιων ειδών

-            η τεχνολογία βγάζει βαθμιαία τον άνθρωπο από το βιολογικό του περιβάλλον

-            οδηγεί τον άνθρωπο σε φαύλους κύκλους

(μονάδες 4)

Β2.   Να γράψετε για κάθε μια από τις υπογραμμισμένες λέξεις το ακριβές αντώνυμό της, χωρίς να αλλάξετε το γραμματικό και το συντακτικό της τύπο, ώστε να δοθεί ακριβώς το αντίθετο νόημα στη φράση:

-            βρίσκονται στα χέρια πανίσχυρων εταιριών

-            Η μονοδιάστατη αντίληψη

(μονάδες 2)

Β3.      Να δώσετε (α) ένα παράγωγο ουσιαστικό και (β) ένα παράγωγο επίθετο για καθεμιά από τις ακόλουθες λέξεις:

-               προβλέψει

-               αυξάνεται

-               δίνει

-               θεωρούνται

(μονάδες 4)

ΜΕΡΟΣ Γ: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ                                                       (μονάδες 40)

Η μονοδιάστατη αντίληψη της τεχνολογίας ως μέσο απόκτησης χρημάτων οδηγεί τον άνθρωπο σε φαύλους κύκλους. Το κέρδος και η ανάπτυξη έχουν αποκλείσει κάθε ιδέα για την υγεία, το περιβάλλον, και την ανθρώπινη ευτυχία.

Σε άρθρο σου, που θα δημοσιευτεί στην εφημερίδα του σχολείου σου, να συζητήσεις τη σχέση της σύγχρονης τεχνολογίας με το περιβάλλον στις μέρες μας και να καταθέσεις τις απόψεις σου σχετικά με τις προϋποθέσεις ευεργετικής για το περιβάλλον αξιοποίησης της τεχνολογίας από την ανθρωπότητα.

(έκταση 450-500 λέξεις)