Ασκήσεις και λύσεις συλλογισμών

Να χαρακτηρίσετε και να αξιολογήσετε τους πιο κάτω συλλογισμούς, θεωρώντας ότι οι προκείμενες ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
 

-               Η έκρηξη στο πυρηνικό εργοστάσιο αφάνισε όλα τα έμβια όντα της περιοχής.

-               Στην περιοχή αυτή ζούσαν άγριες αλεπούδες.

-               Άρα, η έκρηξη στο πυρηνικό εργοστάσιο αφάνισε τις άγριες αλεπούδες της περιοχής αυτής.

Χαρακτηρισμός συλλογισμού:

Παραγωγικός: Από το γενικό (αφάνισε όλα τα έμβια όντα της περιοχής) οδηγείται στο επιμέρους (αφάνισε τις άγριες αλεπούδες της περιοχής αυτής).

Αξιολόγηση συλλογισμού:

Έγκυρος: Το συμπέρασμα προκύπτει από λογική αναγκαιότητα, εφόσον ότι ισχύει για το όλον (τα έμβια όντα) ισχύει και για το επιμέρους (άγριες αλεπούδες)

Αληθής: Προκείμενες αληθείς, το συμπέρασμα είναι αληθές εφόσον στηρίζεται σε αληθείς προκείμενες και προέκυψε με εγκυρότητα.

Ως έγκυρος και αληθής, ο συλλογισμός είναι λογικά ορθός.

·      Η κατασκευή και η λειτουργία σύγχρονων ηλεκτρονικών μηχανών είναι πανάκριβη – και άρα δεν μπορούν να τις κατασκευάσουν παρά μόνο πλούσια κράτη.

·      Η χώρα Χ είναι ένα πλούσιο κράτος.

·      Άρα, η χώρα Χ μπορεί να κατασκευάσει και να χρησιμοποιεί σύγχρονες, ηλεκτρονικές μηχανές.

-       Χαρακτηρισμός: Ο συλλογισμός είναι παραγωγικός, γιατί η πρώτη προκείμενη δηλώνει μια αλήθεια που αφορά γενικότερα τα πλούσια κράτη, στη δεύτερη προκείμενη αναφέρεται η χώρα Χ ως μέρος του συνόλου των πλούσεων κρατών και το συμπέρασμα αφορά το επιμέρους (χώρα Χ)                  

-       Αξιολόγηση:       

o      Έγκυρος: Το συμπέρασμα προκύπτει από λογική αναγκαιότητα, εφόσον ότι ισχύει για το γενικό σύνολο (πλούσια κράτη) πρέπει να ισχύει και για το επιμέρους αυτού του συνόλου (η χώρα Χ)

o      Αληθής: Οι προκείμενες είναι αυταπόδεικτες αλήθειες, άρα αληθείς. Εφόσον το συμπέρασμα προέκυψε με εγκυρότητα και στηρίζεται σε αληθείς προκείμενες, είναι και αυτό αληθές.

o      Ως έγκυρος και αληθής, ο συλλογισμός είναι λογικά ορθός.

·      Τα καταναλωτικά αγαθά έχουν ημερομηνία λήξεως.

·      Το αυτοκίνητο είναι καταναλωτικό αγαθό.

·      Άρα, το αυτοκίνητο έχει ημερομηνία λήξεως.

Ο συλλογισμός είναι παραγωγικός, γιατί από τη γενική θέση που εκφράζεται στη μείζονα προκείμενη (αφορά τα καταναλωτικά αγαθά στο σύνολό τους), οδηγείται μέσω της ελάσσονος προκείμενης (ότι το αυτοκίνητο είναι καταναλωτικό αγαθό) στο ειδικό συμπέρασμα ότι το αυτοκίνητο έχει ημερομηνία λήξεως. (Από το γενικό στο ειδικό / γενικό – ειδικό – ειδικό)

·      Τα υλικά αγαθά αποτελούν προϋπόθεση για ποιοτική ζωή

·      Το αυτοκίνητο και η τηλεόραση είναι υλικά αγαθά.

·      Άρα, το αυτοκίνητο και η τηλεόραση αποτελούν προϋπόθεση για ποιοτική ζωή.

·      Σε συνθήκες οικονομικού καταναγκασμού δε νοείται πολιτική ελευθερία.

·      Η πολιτική ελευθερία είναι μία μορφή ελευθερίας των ανθρώπων.

·      Άρα, σε συνθήκες οικονομικού καταναγκασμού δε νοείται ελευθερία των ανθρώπων.

ΜΠ	Η  τάση του ανθρώπου για πρόοδο τον οδήγησε στην εφεύρεση κάποιων σπουδαίων τεχνολογικών επιτευγμάτων.
ΕΠ	Κάποια τεχνολογικά επιτεύγματα έδωσαν στον άνθρωπο τη δύναμη να καταστρέφει μαζικά τον εαυτό του και τη φύση.
Σ	Άρα, η τάση του ανθρώπου για πρόοδο θα τον καταστρέψει.

ΜΠ	Τα κράτη και οι κυβερνήσεις εξυπηρετούν οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα.
ΕΠ	Τα κράτη και οι κυβερνήσεις δεν έχουν λάβει κανένα ουσιαστικό μέτρο για την αντιμετώπιση του οικολογικού προβλήματος.
Σ	Άρα, η αντιμετώπιση του οικολογικού προβλήματος προσκρούει σε οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα.