Λύκειο Απ.
Πέτρου και Παύλου, τμήμα Γ4, Β Τετράμηνο (Μάρτης 2014)
Αδίδακτο
κείμενο: Νίκου Μουζέλη, «Πώς η ανάπτυξη φέρνει φτώχια και οικολογική καταστροφή» (διασκευασμένο απόσπασμα)
Λύσεις διαγωνίσματος: Βαλεντίνα Σαλτέ, Φιλόλογος
Λύσεις διαγωνίσματος: Βαλεντίνα Σαλτέ, Φιλόλογος
Σημεία περίληψης: (6Χ1μ + 2.
δομή/έκφραση)
1. Το σημερινό
παγκόσμιο σύστημα χαρακτηρίζεται από τη χωρική του έκταση σε όλο τον πλανήτη
και από τη μετάβαση από την παγκόσμια παραγωγή αγαθών στην παραγωγή υπηρεσιών,
απότοκο της προόδου στην ηλεκτρονική τεχνολογία.
2. Συνέπεια του
συστήματος αυτού είναι αφενός ο πρωτοφανής πλούτος, ο οποίος συγκεντρώνεται στα
χέρια ελάχιστων ανθρώπων και αφετέρου η άνιση κατανομή πλούτου και η ανέχεια
στην οποία ζει το 1/5 του παγκόσμιου πληθυσμού.
3. Η άνιση
παγκόσμια ανάπτυξη συνδέεται συστηματικά με τη φτώχια και την περιβαλλοντική
υποβάθμιση.
4. Πρώτον, γιατί
οι πολυεθνικές επιδιώκουν μείωση του κόστους παραγωγής με επενδύσεις σε χώρες
όπου μπορούν να εξασφαλίσουν φτηνό και υπάκουο εργατικό δυναμικό χωρίς να
υποβάλλονται σε περιορισμούς για εργασιακή και περιβαλλοντική προστασία.
5. Δεύτερον,
γιατί η «πράσινη επανάσταση» αύξησε μεν την αγροτική παραγωγικότητα, αλλά
οδήγησε τους αγρότες στην εξαθλίωση, υποβάθμισε το έδαφος και προκάλεσε
ανυπολόγιστους κινδύνους στην οικολογική αλυσίδα.
6.
Τέλος, γιατί η παγκόσμια καταναλωτική κουλτούρα
εμποδίζει την αποκατάσταση της φύσης και την απάλειψη της ακραίας φτώχιας.
Α2 (α) Δύο τρόποι ανάπτυξης της
2ης παραγράφου (2Χ [0.5μ.+0.5μ.]
- Σύγκριση και αντίθεση: Στη θεματική περίοδο αναφέρεται από τη μια πλευρά η δημιουργία πρωτοφανούς πλούτου, ενώ από την άλλη η άνιση κατανομή του.
(ή Σύγκριση και αντίθεση ανάμεσα στον πρωτοφανή πλούτο που συγκεντρώθηκε
στα χέρια ελάχιστων ανθρώπων, και από την άλλη τις συνθήκες απόλυτης φτώχιας
για το 1/5 του παγκόσμιου πληθυσμού)
- Παραδείγματα: «Για παράδειγμα, λιγότερα από 12 άτομα στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας του παγκόσμιου χωριού έχουν μεγαλύτερο εισόδημα από αρκετές δεκάδες φτωχές χώρες στη βάση της»
- Αίτιο –αποτέλεσμα: Αίτιο: σημερινό παγκόσμιο οικονομικό σύστημα
Αποτέλεσμα:
άνιση κατανομή πλούτου / ανέχεια
Α2. (β) Τρόπος
πειθούς: Επίκληση
στη λογική (μ.1)
Μέσο πειθούς: Τεκμήριο: (0.5μ.) Πόρισμα
έκθεσης του ΟΗΕ (0.5μ.)
ή Στατιστικό/αριθμητικό στοιχείο
ή παράδειγμα: 250 εκατ. παιδιά….
ή
Τρόπος πειθούς: Επίκληση
στην αυθεντία (μ.1)
Μέσο
πειθούς: Επικαλείται
την έκθεση ενός έγκυρου / αναγνωρισμένου κύρους διεθνούς οργανισμού, του
ΟΗΕ (μ.1)
ή
Τρόπος
πειθούς: Επίκληση
στο συναίσθημα (μ.1)
Μέσο
πειθούς: Εικόνα
παιδιών που εργάζονται με τη χρήση συγκινησιακού λόγου (απάνθρωπες
συνθήκες) (μ.1)
Α2. (γ) Συλλογισμός
(χαρακτηρισμός και αξιολόγηση)
Χαρακτηρισμός:
Ο συλλογισμός είναι παραγωγικός (μ.1) γιατί από τη γενική θέση που δίνεται στην
πρώτη προκείμενη (οι πολυεθνικές εργοδοτούν φτηνό εργατικό δυναμικό για να
μειώσουν το κόστος των επενδύσεών τους), οδηγείται στο συμπέρασμα πως οι
πολυεθνικές για το σκοπό αυτό εργοδοτούν παιδιά, τα οποία (σύμφωνα με τη 2η
προκείμενη) συμπεριλαμβάνονται στο φτηνό εργατικό δυναμικό. (μ.1)
ή α προκείμενη: Γενικό: φτηνό εργατικό δυναμικό
β
προκείμενη: Ειδικό: παιδιά ως μέρος
του φτηνού εργατικού δυναμικού
Συμπέρασμα: Ειδικό:
παιδιά
Αξιολόγηση:
Ο συλλογισμός,
ως παραγωγικός, είναι έγκυρος, εφόσον το συμπέρασμα προκύπτει από λογική αναγκαιότητα. (ό,τι
ισχύει για το σύνολο ισχύει και για το επιμέρους) (0.5μ.)
Σύμφωνα με το κείμενο, οι
προκείμενες είναι αληθείς. ή
Οι προκείμενες
ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα γιατί δηλώνουν εμπειρικές αλήθειες.
Το συμπέρασμα προέκυψε από
εγκυρότητα και στηρίζεται σε αληθείς προκείμενες.
Άρα ο
συλλογισμός είναι αληθής. (μ.1)
Ως έγκυρος
και αληθής, ο συλλογισμός είναι λογικά ορθός. (0.5μ)
Α3(α) Με τον όρο «πράσινη
επανάσταση» ο συγγραφέας εννοεί τις πρόσφατες τεχνολογικές και κοινωνικές
εξελίξεις στη γεωργία, χάρη στις οποίες έχει αυξηθεί η αγροτική παραγωγικότητα.
(μ.1)
Παραδείγματα: (2Χ0.5)
- Η μαζική χρήση χημικών λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων
- Οι πρόσφατες ανακαλύψεις στη βιοτεχνολογία και στη γενετική μηχανική / Οι νέες τεχνολογίες παρέμβασης στο DNA φυτών και ζώων
- Η ακραία εξειδίκευση στην παραγωγή τροφίμων
- Η κυριαρχία της μονοκαλλιέργειας
Α3(β) Δύο συγκεκριμένες συνέπειες
της «πράσινης επανάστασης»: (2Χ1μ.)
- Αύξηση της παραγωγικότητας και του πλούτου / της άνισης κατανομής του πλούτου
- Οι φτωχοί καλλιεργητές είναι σε χειρότερη μοίρα από ό,τι προηγουμένως, εξαιτίας της ακραίας εξειδίκευσης.
- Η κυριαρχία της μονοκαλλιέργειας και η ταχεία προλεταριοποίηση των αγροτών οδήγησαν σε άθλιες μορφές φτώχειας μεγάλα τμήματα του παγκόσμιου πληθυσμού της υπαίθρου.
- Η γενικευμένη χρήση λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων οδήγησε στην υποβάθμιση του εδάφους.
- Οι νέες τεχνολογίες παρέμβασης στο DNA φυτών και ζώων δημιουργούν κινδύνους των οποίων τις μακροπρόθεσμες συνέπειες είμαστε ανίκανοι να εκτιμήσουμε.
Λεξιλογικά
Β1. Συνώνυμα:
- στερούμενοι επαρκούς τροφής = ικανοποιητικής, αρκετής
- η μάστιγα της ανθρώπινης πείνας = η συμφορά, το κακό, η πληγή, η κατάρα,
το βάσανο, το πρόβλημα
- απάλειψη ακραίων μορφών φτώχειας = διαγραφή ακύρωση, απαλοιφή, κατάργηση,
εξάλειψη, εξαφάνιση, αναίρεση, σβήσιμο
Β.2 Αντώνυμα:
- την περιβαλλοντική υποβάθμιση ≠ αναβάθμιση
- εργάζονται με πλήρη απασχόληση ≠ μερική
- τις μακροπρόθεσμες συνέπειες ≠ βραχυπρόθεσμες, (μεσοπρόθεσμες)
Β3. Ετυμολογία:
- συμπίεση < συν + πιέζω, πίεση
- πρωτοφανή< πρώτος + φαίνω / φαίνομαι
- πειθήνιο<πείθω + ηνία
- μονοκαλλιέργεια<μόνος (ένας) + καλλιεργώ (κάλλος/καλός+έργο)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου