Διαγώνισμα ΕΕ Νοέμβριος 2013

ΛΥΚΕΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ – ΛΕΜΕΣΟΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: Έκφραση – Έκθεση

Καθηγήτρια: Βαλεντίνα Σαλτέ        Τμήμα: Γ4      Ημερομηνία: 1/11/2012

Κείμενο:

Γ. Μπαμπινιώτη, «Εις εαυτόν» : περί κρίσης και κρίσεων, Το ΒΗΜΑ, Νέες Εποχές 11/07/2010

ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΤΕ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ

Το γραπτό αποτελείται από τρία μέρη

Μέρος Α: Αδίδακτο κείμενο                                                                     (μονάδες 20)

Να διαβάσετε το πιο κάτω κείμενο και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν:

Σε ώρες περισυλλογής αναρωτιέμαι πώς μπορεί η ελληνική Εκπαίδευση να μορφώσει σκεπτόμενους πολίτες με ανεπτυγμένη ικανότητα κρίσης που να μπορούν να αντιμετωπίσουν κρίσεις οικονομικές, όπως αυτή που μάς βρήκε, κρίσεις ηθικές σε σχέση με την ουσία και τις προτεραιότητες στη ζωή τού ανθρώπου, κρίσεις αξιών, κρίσεις…

Η απάντηση που μού βγαίνει σχεδόν αυθόρμητα είναι ότι για να δημιουργήσεις σκεπτόμενους πολίτες, απαιτείται ένα ριζικά ανανεωμένο εκπαιδευτικό σύστημα που θα μετακινηθεί αμετάκλητα από την παθητική γνώση στην κριτική σκέψη. Σκέπτομαι πως αυτό μπορεί να επιτευχθεί, αν αλλάξει εκ βάθρων ο τρόπος διδασκαλίας στο σχολείο με αυτόν τον παιδευτικό στόχο. Αν ασκήσουμε τους μαθητές μας να αυτενεργούν : να αναζητούν οι ίδιοι (συνεργαζόμενοι κατά ομάδες) τις πληροφορίες για τα διδασκόμενα αντικείμενα, να ανατρέχουν σε βιβλία, να δουλεύουν σε σχολικές βιβλιοθήκες, να αξιοποιούν την εκπαιδευτική τεχνολογία (το διαδίκτυο), να ψάχνουν, να συζητούν, να ρωτούν, να βρίσκουν. Αυτές τις πληροφορίες αν οι ίδιοι οι μαθητές δουλέψουν από κοινού να τις οργανώσουν, αν τις παρουσιάσουν και τις συζητήσουν μεταξύ τους και μέσα στην τάξη με διακριτικό ενορχηστρωτή πάντα τον δάσκαλο, τότε θα γίνει το θαύμα : θα μάθουν να κρίνουν, να συζητούν, να επιχειρηματολογούν, που σημαίνει να σκέπτονται. Τότε θα αλλάξει όλο το κλίμα στο σχολείο. Τότε μπορεί να έλθει η ευλογημένη ώρα που οι μαθητές θα εκτιμήσουν και θα αγαπήσουν το σχολείο. Τότε και ο δάσκαλος θα αλλάξει ρόλο, περνώντας από τη διδακτική ρουτίνα στην αληθινά δημιουργική διδασκαλία, μια διαδικασία που και τον ίδιο θα γεμίζει ψυχικά και που θα εμπνέει τους μαθητές του.

Όλα αυτά, σκέπτομαι πάλι, προϋποθέτουν μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία (αλλαγή τού αναλυτικού προγράμματος, επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και συγκρότηση σχολικών βιβλιοθηκών). Όλα αυτά –παρηγοριέμαι– περιλαμβάνονται ήδη ρητά και αναλυτικά στο Πόρισμα τού Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία. Όλα αυτά, λέω στον εαυτό μου, μπορούν να γίνουν. Μπορούμε πράγματι να μορφώσουμε πολίτες σκεπτόμενους, υπεύθυνους, δημοκρατικούς, κοινωνικά ευαίσθητους, πολίτες που να μπορούν να οργανώσουν δημιουργικά τη ζωή και να προλάβουν ή να αντιμετωπίσουν τις όποιες κρίσεις. Γιατί μια κρίση δεν είναι ποτέ μόνο καθαρά οικονομική. Έχει σχέση με πολιτικές επιλογές και πράξεις, δηλαδή με τον τρόπο σκέψεως κυβερνώντων και πολιτών και, τελικά, έχει άμεση σχέση με την παιδεία τους.

Πάλι αναρωτιέμαι: Όλα αυτά δεν προϋποθέτουν ότι μάς ενδιαφέρει ο πολιτισμός, ότι μάς ενδιαφέρει μια παιδεία ουσίας, πραγματικής καλλιέργειας, και ιδιαίτερα μια ελληνική παιδεία; Μάς ενδιαφέρει πράγματι να γνωρίσουν τα παιδιά μας τον ελληνικό πολιτισμό, τις ρίζες τους, την κληρονομιά τους, την παράδοσή τους; Μπορούμε να πετύχουμε μια τέτοια παιδεία, μια δημιουργική επαφή με τον πολιτισμό μας; […]

Τελικά, συλλαμβάνω τον εαυτό μου πάλι να ρωτάει –όχι χωρίς κάποια δόση ειρωνείας– αληθινά πιστεύεις ότι οι οικονομικές και οι κάθε λογής κρίσεις προλαβαίνονται ή αντιμετωπίζονται με προτάσεις παιδείας και πολιτισμού; Μήπως κινείσαι μεταξύ ουτοπίας και αθεράπευτου ρομαντισμού;

Ίσως. Αλλά μήπως κι όποιος επιχειρηματολογεί για αντιμετώπιση κρίσεων ερήμην τής παιδείας και τού πολιτισμού κινείται, με τη σειρά του, μεταξύ αφέλειας και κυνισμού; Γιατί δεν μιλάμε απλώς για χρήματα και οικονομικά μεγέθη, αλλά για ανθρώπους και για την ποιότητα τής ζωής τους, για ανθρώπους με ψυχή, με σκέψη, με συναισθήματα. Δεν είναι, λοιπόν, αυτά κύριο μέλημα τής παιδείας και τού πολιτισμού; Και η όποια οικονομική κρίση δεν είναι τελικά προϊόν κρίσης αξιών, φανερής ή λανθάνουσας τάσης για εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και τελικά έλλειψη καλλιέργειας, ιδανικών, έλλειψη παιδείας με την πιο βαθιά και ουσιαστική της έννοια;

Γ. Μπαμπινιώτη, «Εις εαυτόν» : περί κρίσης και κρίσεων, Το ΒΗΜΑ, Νέες Εποχές 11/07/2010

 (απόσπασμα, διασκευή)

Ερωτήσεις:

Α1.   Να παρουσιάσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του πιο πάνω αποσπάσματος σε 120-140 λέξεις. 

(μονάδες 8)

Α2.   (α) Ποια είναι τα δομικά στοιχεία της δεύτερης παραγράφου; Να αναφέρετε τους δύο τρόπους με τους οποίους αναπτύσσεται η παράγραφος αυτή και να τεκμηριώσετε με συντομία την απάντησή σας.

(μονάδες 4)

         (β) Ποια άποψη εκφράζει ο συγγραφέας στην τελευταία παράγραφο; Να αναφέρετε έναν τρόπο και το αντίστοιχο μέσο πειθούς που χρησιμοποιεί για να τη στηρίξει.

(μονάδες 4)

Α3.  Γιατί μια κρίση δεν είναι ποτέ μόνο καθαρά οικονομική. Έχει σχέση με πολιτικές επιλογές και πράξεις, δηλαδή με τον τρόπο σκέψεως κυβερνώντων και πολιτών και, τελικά, έχει άμεση σχέση με την παιδεία τους.

Να εξηγήσετε την πιο πάνω θέση του συγγραφέα και να τη σχολιάσετε δίνοντας και τη δική σας γνώμη. (80-100 λέξεις)

(μονάδες 4)

Μέρος Β: Γλώσσα                                                                                          (μονάδες 10)

Β1.      Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις,
διατηρώντας το νόημα της φράσης, το γραμματικό τύπο της λέξης και το συντακτικό της ρόλο στη φράση:

·      θα μετακινηθεί αμετάκλητα

·      αθεράπευτου ρομαντισμού

 (μονάδες 2)

Β2.      Να ξαναγράψετε τις πιο κάτω φράσεις αντικαθιστώντας τις υπογραμμισμένες λέξεις με αντώνυμες, χωρίς να αλλάξετε το γραμματικό τους τύπο, ώστε να δοθεί ακριβώς το αντίθετο νόημα στις φράσεις:

·      παθητική γνώση

·      με διακριτικό ενορχηστρωτή πάντα τον δάσκαλο

·      Όλα αυτά προϋποθέτουν μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία

·      κινείσαι μεταξύ ουτοπίας και αθεράπευτου ρομαντισμού

 (μονάδες 4)

Β3.      Να δώσετε για κάθε ένα από τα ακόλουθα ρήματα : (α) ένα παράγωγο/ομόριζο ουσιαστικό και (β) ένα παράγωγο/ομόριζο επίθετο:

-       δημιουργήσεις

-       αξιοποιούν

-       εκτιμήσουν

-       προλάβουν

(μονάδες 4)

---

Μέρος Γ: Παραγωγή επικοινωνιακού λόγου (έκθεση)                      (μονάδες 40)

« Γιατί δεν μιλάμε απλώς για χρήματα και οικονομικά μεγέθη, αλλά για ανθρώπους και για την ποιότητα τής ζωής τους, για ανθρώπους με ψυχή, με σκέψη, με συναισθήματα. Δεν είναι, λοιπόν, αυτά κύριο μέλημα τής παιδείας και τού πολιτισμού; Και η όποια οικονομική κρίση δεν είναι τελικά προϊόν κρίσης αξιών, φανερής ή λανθάνουσας τάσης για εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και τελικά έλλειψη καλλιέργειας, ιδανικών, έλλειψη παιδείας με την πιο βαθιά και ουσιαστική της έννοια; »

Σε ανοιχτή επιστολή στον τύπο, την οποία απευθύνεις ως τελειόφοιτος/η μαθητής/τρια στον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού, αφού αναφέρεις με συντομία τους προβληματισμούς σου για την κρίση που παρατηρείται στην εποχή μας, να καταθέσεις τις απόψεις σου για το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Παιδεία στην αντιμετώπιση αυτής της κρίσης. Στη συνέχεια να υποβάλεις τεκμηριωμένα τρεις συγκεκριμένες εισηγήσεις για ριζικές αλλαγές στο δημόσιο σχολείο, που κατά την άποψή σου θα συμβάλουν στη διαμόρφωση του σκεπτόμενου, δημοκρατικού και κοινωνικά ευαίσθητου πολίτη που απαιτεί η εποχή μας.

(έκταση 450-500 λέξεις)