§1 Οι ραγδαίες επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις, ιδιαίτερα στο χώρο της τηλεματικής, καθιστούν αναγκαίο τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου της εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες, ξεκινώντας από το νηπιαγωγείο και φθάνοντας ως το πανεπιστήμιο. Επιβάλλεται να αναθεωρηθεί παράλληλα ο ρόλος της διά βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς είναι αναγκαία η προσαρμογή κάθε ατόμου στις νέες εξελίξεις. Αυτόματα ανακύπτει το πρόβλημα της ποιότητας στην εκπαίδευση, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στο ανταγωνιστικό περιβάλλον που διαμορφώνεται σε εθνικό και διεθνικό επίπεδο. […] Σήμερα δεν έχει τόσο αξία η γνώση αυτή καθ’ εαυτή, αφού εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς και παλιώνει προτού καν γίνει κτήμα των πολλών.
§2 Πολύ μεγαλύτερη αξία έχει η πρόσβαση στη γνώση, η οποία προϋποθέτει προσαρμοστική ικανότητα και ευελιξία, ιδιαίτερα των νέων ατόμων, στις διαμορφούμενες νέες επιστημονικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές συνθήκες. Για να γίνει όμως αυτό χρειάζεται να καλλιεργηθεί η κριτική σκέψη των μαθητών, που αποτελεί και έναν από τους βασικότερους στόχους της νέας εκπαιδευτκής μεταρρύθμισης. Η κυριαρχία των νέων τεχνολογιών, με τις συνακόλουθες οικονομικές και άλλες επιπτώσεις, θα επιφέρει ουσιαστικές αλλαγές στις εργασιακές συνθήκες και στην επαγγελματική αποκατάσταση, η οποία δεν θα έχει πια στατικό αλλά δυναμικό χαρακτήρα. Προβλέπεται ότι η πλειονότητα των σημερινών νέων θα χρειασθεί τα επόμενα χρόνια να αλλάξει πολλές φορές επάγγελμα, πράγμα που σημαίνει ότι η λήψη ενός πτυχίου δεν αποτελεί πια ικανό εφόδιο για την ανεύρεση εργασίας, γεγονός το οποίο θα θα δημιουργήσει κοινωνικές εντάσεις. [...] Μπροστά σε αυτές τις απαισιόδοξες εξελίξεις υπάρχει το αισιόδοξο μήνυμα ότι όποιος θέτει στόχους με συνέπεια και ακρίβεια, όποιος στρέφεται σε ανοιχτούς ορίζοντες που απαιτούν προσαρμοστικότητα και ευελιξία, δεν έχει να φοβηθεί τίποτε.
§3 Μια άλλη εξίσου σημαντική πρόκληση είναι με ποιον τρόπο θα διαφυλαχθούν τα ιδανικά της ειρήνης, της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Η απάντηση είναι κατάλληλη αγωγή και παιδεία. Το ίδιο ισχύει για τα ηθικά διλήμματα που θέτει η ασύλληπτη επιστημονική πρόοδος (κλωνοποίηση, παραγωγή ανθρώπινων εμβρύων, μεταλλαγμένα προϊόντα, οικολογικές καταστροφές κ.ά.). Το κράτος πρόσφερε ως τώρα εκπαίδευση και λιγότερο παιδεία. Η ευρύτερη καλλιέργεια είναι προσωπική κατάκτηση που απαιτεί θυσίες. Η διά βίου εκπαίδευση και κατάρτιση μετατοπίζει το κέντρο βάρους από το κράτος στο άτομο, το οποίο οφείλει να έρθει σε επαφή με πολλούς τομείς γνώσης σε διάφορες μορφές της. Η μετάβαση από την τοπική στην παγκόσμια κοινωνία προϋποθέτει γλωσσομάθεια, ανοχή στη διαφορετικότητα και στον πολυπολιτισμό, πνεύμα συνεργασίας και συναδέλφωσης στο «παγκόσμιο χωριό» στο οποίο έχει μεταβληθεί ο πλανήτης μας.
§4 Και εδώ στην Ελλάδα έχουν γίνει ορατές οι πολλαπλές όψεις της παγκοσμιοποίησης στην κοινωνιολογική και οικονομική εκδοχή της. Τα όρια των εθνικών κρατών, στην παραδοσιακή μορφή τους, εξαλείφονται, καθώς διακινούνται εκατομμύρια άνθρωποι, αγαθά και ιδές με απίστευτη ταχύτητα. Η εμμονή όμως στα οικονομικά συμφέροντα και στους κανόνες της ελεύθερης αγοράς, η επιβολή του καταναλωτικού προτύπου της αφθονίας, το διευρυνόμενο χάσμα ανάμεσα στα φτωχά και στα πλούσια κράτη, η κρίση της δημοκρατικής συμμετοχής και τους κράτους πρόνοιας, η κοινωνική περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός και τόσα άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος δημιουργούν κλίμα ανησυχίας για το μέλλον.
§5 Η αισιοδοξία για την πορεία του κόσμου κατά την τρίτη χιλιετία μπορεί να προκύψει από τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου και της αποστολής της εκπαίδευσης. Το παλιό μοντέλο που ισχύει ακόμη στην Ελλάδα και το οποίο στηρίζεται σε ποσοτικά κριτήρια (συσσώρευση γνώσεων στο παραδοσιακό γνωσιοκεντρικό σχολείο) πρέπει να αντικατασταθεί από ποιοτικά κριτήρια. Η παροχή γνώσεων δεν ωφελεί πια. Οι μαθητές και οι φοιτητές, όπως και κάθε άνθρωπος, πρέπει να μάθουν να αξιοποιούν τις ευκαιρίες για μάθηση που τους δίνονται σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
§6 Στην έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής της Ουνέσκο για την εκπαίδευση στον 21ο αιώνα τονίζεται ότι η διά βίου εκπαίδευση πρέπει να στηρίζεται στους παρακάτω τέσσερις πυλώνες που αποτελούν διαφορετικά είδη μάθησης: 1. Μαθαίνω πώς να αποκτώ τη γνώση, συνδυάζοντας ικανοποιητικά μια ευρύτατη γενική παιδεία με τη δυνατότητα εμβάθυνσης σε ορισμένα θέματα. 2. Μαθαίνω να ενεργώ με τέτοιον τρόπο ώστε να αποκτώ όχι μόνο επαγγελματική κατάρτιση αλλά και γενικότερα τη δυνατότητα να αντιμετωπίζω διάφορες καταστάσεις και να εργάζομαι αρμονικά σε ομάδες. 3. Μαθαίνω να συμβιώνω, κατανοώντας τους άλλους και έχοντας επίγνωση των κοινωνικών αλληλεξαρτήσεων συμβάλλοντας στην πραγματοποίηση κοινών δράσεων και στη διευθέτηση των συγκρούσεων, με σεβασμό στις αξίες του πλουραλισμού, της αμοιβαίας κατανόησης και της ειρήνης. 4. Μαθαίνω να ζω με τέτοιον τρόπο ώστε να αναπτύσσω την προσωπικότητά μου και να μπορώ να ενεργώ με μεγαλύτερη αυτονομία και περισσότερη κρίση και προσωπική υπευθυνότητα. Για το λόγο αυτόν η εκπαίδευση δεν πρέπει να παραμελεί την ανάπτυξη των ατομικών δυνατοτήτων, τη μνήμη, τη λογική κρίση, την αίσθηση του ωραίου, τις φυσικές ικανότητες του ατόμου και τη δεξιότητα της επικοινωνίας, με παράλληλη ευαισθησία στη χρήση της μητρικής γλώσσας.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ:
Α. Προφορικές ασκήσεις
1. Υπογραμμίστε τις θεματικές περιόδους.
2. Υπογραμμίστε (με φειδώ) τις φράσεις κλειδιά σε κάθε παράγραφο, με ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές που βρίσκονται στη θεματική περίοδο.
3. Η 1η παράγραφος αναπτύσσεται με ...................................... (Τεκμηριώστε προφορικά.)
4. Ποιες λέξεις / φράσεις επαναλαμβάνονται στη 2η παράγραφο;
5. Ποιος είναι ο ρόλος της παρένθεσης στην 3η παράγραφο; Ποια σχέση βλέπετε ανάμεσα στο περιεχόμενο της πρώτης και της τελευταίας πρότασης στην παράγραφο αυτή;
6. Η 4η παράγραφος αναπτύσσεται με ................................ και ..................................................
7. Ποιες έννοιες αντιπαρατίθενται στην 5η παράγραφο; Σε ποιον τρόπο ανάπτυξης παραγράφου οδηγεί αυτή η αντιπαραβολή εννοιών και σε ποιον το περιεχόμενο της παρένθεσης;
8. Η 6η παράγραφος αναπτύσσεται κυρίως με ................................. (Τεκμηριώστε προφορικά.)
Β. Γραπτές ασκήσεις: Απαντήστε με συντομία στις πιο κάτω ερωτήσεις, και στη συνέχεια επιχειρήστε να συνδέσετε τις απαντήσεις σας με τρόπο που να δώσετε ένα ενιαίο κείμενο 10-12 γραμμών.
§1 Ποια νέα δεδομένα καθιστούν αναγκαίο τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου της εκπαίδευσης σήμερα και γιατί;
§2 Ποια σημασία αποκτά στην εποχή μας η πρόσβαση στη γνώση και συνεπώς πού πρέπει να στοχεύει σήμερα η εκπαίδευση;
§3 Σε ποιες σημαντικές προκλήσεις καλείται να απαντήσει η παιδεία σήμερα, εξαιτίας της επιστημονικής προόδου και της μετάβασης από την τοπική στην παγκόσμια κοινωνία;
§4 Να δώσετε συνοπτικά τις πολλαπλές όψεις της παγκοσμιοποίησης και τα συνακόλουθα προβλήματα.
§5 Πού πρέπει να στραφεί η εκπαίδευση, για να μπορέσουμε να δούμε με αισιοδοξία το μέλλον;
§6 Ποιοι είναι οι τέσσερις πυλώνες της διά βίου εκπαίδευσης σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής της Ουνέσκο για την εκπαίδευση στον 21ο αιώνα;
Γ. Λεξιλόγιο: Συμπληρώστε τον πίνακα:
ρήμα ουσιαστικό επίθετο
| διαμορφώνεται | | |
| εξελίσσεται | | |
| αναπτύσσω | | |
| | η επιβολή | |
| | η εμμονή | |
| | η ευαισθησία | |
Ασκήσεις: Βαλεντίνα Δημητριάδου Σαλτέ, Φιλόλογος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου