Λύσεις διαγωνίσματος 10 Ιαν. 2014 στο ΘΚ Διαφήμιση-Καταναλωτισμός

ΛΥΚΕΙΟ ΑΠ. ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ – ΣΧ. ΧΡΟΝΙΑ 2013-1014

Απαντήσεις γραπτής εξέτασης στα Νέα Ελληνικά Γ΄Λυκείου – 10 Ιανουαρίου 2014:

ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ: ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ – ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ

Ασκήσεις και ενδεικτικές απαντήσεις: Βαλεντίνα Σαλτέ, Φιλόλογος

---

Μέρος Α: Αδίδακτο κείμενο    

Aθ. Έλλις, Το τέλος του «ελληνικού ονείρου», εφ. «Καθημερινή», Αθήνα 31/03/2011

Α1. Περίληψη: Περιέχει τα εξής σημεία, τα οποία πρέπει να ενταχθούν σε συνεχές κείμενο:

·     Η δυσάρεστη υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου προκαλεί αντιδράσεις στις χαμηλές κοινωνικές τάξεις, ωστόσο, η εγκατάλειψη του υλιστικού τρόπου ζωής είναι υγιές φαινόμενο για την Ελλάδα.

·     Για το σημερινό οικονομικό και ηθικό αδιέξοδο της Ελλάδας ευθύνονται το αντιπαραγωγικό Δημόσιο, οι κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες, οι ανίκανοι πολιτικοί, τα αναξιόπιστα ΜΜΕ και οι μικροεπιχειρηματίες, με αποτέλεσμα την επιβολή μέτρων στη χώρα.

·     Η παγκόσμια οικονομική κρίση οδήγησε στον απεγκλωβισμό (απεξάρτηση) από τον υπερκαταναλωτισμό σε πολλές δυτικές χώρες, με θετική συνέπεια τη χρεοκοπία του «αμερικάνικου ονείρου» διεθνώς.

·     Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι πλείστοι Αμερικάνοι, από παραδοσιακοί υλιστές μετατρέπονται σε «κοσμικούς πνευματικούς» που διέπονται πλέον από κοινωνικές αντί υλιστικές αξίες, ανεξαρτήτως πολιτικής ιδεολογίας.

·     Οι Νεοϋρκέζοι στράφηκαν στις ανθρωπιστικές αξίες μετά την 11^η Σεπτεμβρίου, ενώ οι Έλληνες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τον εύκολο πλουτισμό και τον καταστροφικό υπερκαταναλωτισμό, επειδή χρεοκόπησαν.

---

Α2 (α) Δομικά στοιχεία 4^ης παραγράφου: (6 Χ 0.25 = 1.5μ)

-        Θεματική περίοδος:            Από τις δημοσκοπήσεις...«παραδοσιακούς υλιστές».

-        Λεπτομέρειες:                     Η κατηγορία αυτή ...  Δημοκρατικούς.

-        Κατακλείδα:                        Για κάθε νοήμονα... εξέλιξη.

(β) Τρόποι ανάπτυξης: (1μ για απλή αναφορά + 0.5μ για την τεκμηρίωση = 1.5μ)

-        Σύγκριση και αντίθεση: Παρουσιάζονται από τη μια τα χαρακτηριστικά και η συμπεριφορά των «παραδοσιακών υλιστών» και από την άλλη αυτά των «κοσμικών πνευματικών». π.χ. Η κατηγορία αυτή (των παραδοσιακών υλιστών), υποχωρεί αριθμητικά, ενώ αυξάνονται κατακόρυφα οι «κοσμικοί πνευματικοί», στόχος δεν είναι πλέον..., αντιθέτως θέτουν..., είναι μια αλλαγή που...

ή

-        Παραδείγματα: καταναλωτικών αγαθών: μεγάλων κατοικιών, πολυτελών αυτοκινήτων, αναρίθμητων ρούχων, ακριβών κοσμημάτων, σωρείας παιχνιδιών, κ.λπ.

ή παραδείγματα συμπεριφοράς: Απορρίπτουν τον εθισμό στα πολλά αγαθά, και ανάγουν σε στοιχείο επιτυχίας το ήθος, τη συνέπεια, την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, τη συμβολή σε έναν πιο καθαρό πλανήτη.

---

(γ)     Μία αρνητική συνέπεια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα,σύμφωνα με το συγγραφέα, είναι

-        η μείωση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων, η οποία είναι εντονότερη στα χαμηλά κοινωνικά στρώματα, που δέχονται τις μεγαλύτερες πιέσεις.

-        οι οριζόντιες περικοπές στα εισοδήματα των εργαζομένων, οι οποίες τερματίζουν βάναυσα τις δυνατότητες των Ελλήνων για κατανάλωση.

-        η επιβολή της αλλαγής πορείας στην οικονομική διαχείριση της χώρας, δηλαδή η ένταξη στο μηχανισμό στήριξης, η επιτήρηση της Ελλάδας από μηχανισμούς την ΕΕ.                             (1μ)

         Μία θετική συνέπεια της οικονομικής κρίσης είναι

-        το τέλος του άκρατου υλισμού και του διαστρεβλωτικού και χωρίς ηθικούς φραγμούς μοντέλου που επικράτησε τις τελευταίες δεκαετίες.

-        η απεξάρτηση των Ελλήνων από τον προκλητικό καταναλωτισμό.

-        ότι δόθηκε τέλος στο ιδιότυπο «ελληνικό όνειρο» του εύκολου πλουτισμού που βασίστηκε μάλιστα σε δανεικά.

-        ο τερματισμός του υπέρμετρου καταναλωτισμού και της αβάσταχτης ελαφρότητας της άντλησης χαράς από τη μανιώδη αγορά αγαθών, τα περισσότερα εκ των οποίων δεν χρειαζόμαστε. (1μ)

Α3. (α)  Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η ελληνική κοινωνία στο σύνολό της δεν είναι υγιής, εφόσον την ευθύνη για το οικονομικό και ηθικό αδιέξοδο φέρουν όλοι οι Έλληνες, σε μικρότερο ή σε μεγαλύτερο βαθμό ο καθένας. /... το σημερινό αδιέξοδο δεν είναι μόνο οικονομικό αλλά και ηθικό, γιατί το σύνολο των Ελλήνων, εμπλέκονταν με κάποιο τρόπο στη διαπλοκή και τη διαφθορά και συνέβαλαν, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο, στην οικονομική και ηθική εξαθλίωση της χώρας.

(1.5μ)

Εφόσον η ίδια η ελληνική κοινωνία δεν αναζήτησε αλλαγή πορείας από μόνη της μέσα από μια εσωτερική αναζήτηση κι έναν εύλογο προβληματισμό (δεν ήταν υγιής), έπρεπε αυτή η αλλαγή πορείας να μας επιβληθεί από άλλους.                                                                           (0.5μ)

---

Α3. (β) Τρόπος πειθούς: Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου                                                        (1μ)

Μέσο πειθούς: Κατηγορητήριο απέναντι στους υπέθυνους του οικονομικού αδιεξόδου στο οποίο οδηγήθηκε η χώρα / Επιρρίπτει ευθύνες σε όλους αυτούς που με τη συμπεριφορά τους κατέστρεψαν την ελληνική οικονομία                                                                                                                         (1μ)

Τεκμηρίωση με ένα από τα πιο κάτω παραδείγματα:                                                                  (1μ)

1. Όσοι ευθύνονται για το αναποτελεσματικό και αντιπαραγωγικό Δημόσιο.
2. Οι κρατικοδίαιτοι μεγαλοεπιχειρηματίες που αντί της καινοτομίας και του ρίσκου επέλεγαν τη σιγουριά της διαπλοκής.
3. Οι ανίκανοι πολιτικοί που δεν παρήγαγαν τίποτε στη ζωή τους και απλώς αναρριχήθηκαν στην εξουσία μέσα από τους κομματικούς μηχανισμούς.
4. Τα αναξιόπιστα μέσα ενημέρωσης που επένδυσαν στο λαϊκισμό.
5. Οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και έμποροι που επέλεγαν την προχειρότητα και αναζητούσαν το γρήγορο κέρδος.

Μπορεί να γίνει δεκτός και ως τρόπος πειθούς η επίκληση στη λογική, με μέσο τα παραδείγματα ως τεκμήρια.         

---

Α3. (γ) Η γενική διαπίστωση του συγγραφέα είναι ότι το  «αμερικάνικο όνειρο» στις μέρες μας υποχωρεί, υπό την πίεση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, τόσο στην Αμερική, όσο και σε πολλές δυτικές κοινωνίες, κι’ έτσι οι πολίτες δεν έχουν πλέον ως στόχο την αλόγιστη απόκτηση καταναλωτικών αγαθών /... έχουν απεξαρτηθεί από τον προκλητικό καταναλωτισμό.                     (1μ) 

Για να δώσει κύρος στα λόγια του χρησιμοποιεί ως τρόπο πειθούς την επίκληση στην αυθεντία, αναφερόμενος στο (επικαλούμενος το) «γνωστό δημοσκόπο, Τζον Ζόγκμπι», ο οποίος έχει καταγράψει αυτή «τη σταδιακή μετάλλαξη της αμερικανικής κοινωνίας» σε δημοσκοπήσεις του.

(0.5μ για τον εντοπισμό του τρόπου πειθούς+0.5μ για την τεκμηρίωση)

---

ΜΕΡΟΣ Β: ΓΛΩΣΣΑ                                                                                         (μονάδες 10)

Β1.    Συνώνυμα:                                                                                                                     (3Χ1μ)

·   Το διαστρεβλωτικό μοντέλο που επικράτησε = κυριάρχησε, υπερίσχυσε, πρυτάνευσε

·   το λίκνο του καπιταλισμού = η κοιτίδα, η εστία, η πηγή, η αφετηρία, η πατρίδα, η γενέτειρα, η μητρόπολη

·   το ιδιότυπο «ελληνικό όνειρο» του εύκολου πλουτισμού = ιδιόμορφο, ιδιόρρυθμο

Β2.    Αντώνυμα:                                                                                                         (3Χ1μ)

·   Το ενθαρρυντικό αυτής της διεργασίας ¹ αποθαρρυντικό, (αποκαρδιωτικό, απογοητευτικό, αποτρεπτικό)

·   έχει ως αφετηρία την οικονομική δυσχέρεια ¹ ευχέρεια, (ευκολία, άνεση)

·   Απορρίπτουν τον εθισμό στα πολλά αγαθά ¹ εγκρίνουν, (αποδέχονται, δέχονται, επικροτούν, υιοθετούν, ενστερνίζονται, επιδοκιμάζουν, επιλέγουν, ενθαρρύνουν)

Β3. Ετυμολογία:                                                                                              (4Χ  0.5μ+0.5μ)

· εύλογες                 < ευ + λέγω / λόγος

· τερατούργημα       < τέρας + έργο

· συμβάλει               < συν + βάλλω

· αναρίθμητων         < α στερ. + αριθμώ / αριθμός