Λύσεις διαγωνίσματος στο Θ.Κ. Επιστήμη - Τεχνολογία 3/13

Κείμενο: Σ. Ν. Αλαχιώτη, καθηγητή Γενετικής, Ανθρώπινα δικαιώματα στην «πρέσα» της τεχνολογίας, εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 11/10/2009 (απόσπασμα)

ΛΥΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Λύκειο Απ. Πέτρου και Παύλου, τμήμα Γ9, Β Τετράμηνο

Καθηγήτρια: Βαλεντίνα Σαλτέ

---

Μέρος Α: Αδίδακτο κείμενο                                                                     (μονάδες 20)

Α1.    Περίληψη (150 λέξεις)                                                                               (μονάδες 8)

-       Ο νεοτεχνολογικός πολιτισμός όπως καθορίζεται σήμερα από τη Γενετική, τη Μικροηλεκτρονική και τη Νανοτεχνολογία, προκάλεσε συναρπαστικές αλλαγές στη σχέση του ανθρώπου με τη «μηχανή».

-       Όμως, η βεβιασμένη και αλόγιστη εφαρμογή της νέας γνώσης ενέχει κινδύνους για την ασφάλεια και τα δικαιώματα των χρηστών.

-       Η πολιτική για τις νέες τεχνολογίες πρέπει να στηρίζεται σε ηθικές αρχές σχετικές με τα ανθρώπινα δικαιώματα, με την προστασία των πολιτών από το κράτος και με την κοινωνική δικαιοσύνη.

-       Η Βιοηθική φωτίζει τη διάκριση ανάμεσα στα επιστημονικά, τα ηθικά και τα κοινωνικά προβλήματα που προκαλούνται από την επιστημονοτεχνολογική πρόοδο.

-       Οι αντιδράσεις απέναντι στη Βιοηθική οφείλονται είτε στην επιθυμία για αισχροκέρδεια είτε στην άγνοια των κινδύνων που ελλοχεύουν από την ανεξέλεγκτη γενετική μηχανική.

-       Η Βιοηθική στοχεύει στις ευεργετικές εφαρμογές της νέας γνώσης και στον περιορισμό αυτών των κινδύνων.

-       Για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων απαιτείται βιοηθική παιδεία και ευαισθητοποίηση πολιτικών και πολιτών.

(7 σημεία Χ 1 μ. + 1μ. για σύνδεση)

Α2.    (α) Ποιος είναι, σύμφωνα με το συγγραφέα, ο ρόλος της Βιοηθικής στην
εποχή του νεοτεχνολογικού πολιτισμού;

-       Η Βιοηθική μας βοηθά να κατανοήσουμε (φωτίζει) τη διάκριση ανάμεσα στα επιστημονικά, τα ηθικά και τα κοινωνικά προβλήματα που προκαλούνται από τη νέα γνώση και τις νέες τεχνολογίες. (§1)        

-       Η Βιοηθική είναι ένα νέο διεπιστημονικό γνωσιακό αντικείμενο που ασχολείται με την αξιολόγηση της συμπεριφοράς και των πράξεων του ανθρώπου προς την κατεύθυνση να μην εμποδίζονται οι ευεργετικές εφαρμογές της νέας γνώσης και να περιορίζονται οι κίνδυνοι από την αλόγιστη, βεβιασμένη και ανεξέλεγκτη εφαρμογή της. (§3)  

-       Η Βιοηθική παιδεία μας βοηθά να χειριζόμαστε τη νέα γνώση χωρίς να καταπατούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα. (§4)

                        (μονάδες 3)

(β) « Η νέα γνώση λοιπόν είναι σαν το νερό που ξεδιψά αλλά πνίγει κιόλας.»

Να εξηγήσετε το νόημα της πιο πάνω θέσης του συγγραφέα και να την τεκμηριώσετε με ένα δικό σας παράδειγμα.

-       Νέα γνώση: αφορά τη Γενετική, τη Μικροηλεκτρονική και τη Νανοτεχνολογία (μ.1)

-       Αφενός ευεργετική .... αφετέρου καταστροφική...    (μ.1)

-       Παράδειγμα (μ.1)    

(μονάδες 3)

Α3.    (α) Τρόποι ανάπτυξης της 2ης παραγράφου:

Διαίρεση: Θ.Π. : ... τρεις κύριοι τύποι ηθικών αρχών.

    Λεπτομέρειες: Η πρώτη αρχή αφορά... Η δεύτερη αρχή έχει να κάνει με... Μια τρίτη 
    αρχή αφορά... (μ.1+0.5)

Παραδείγματα: όπως λ.χ. στο αν μπορεί να επιλέγει για να εντάξει στη διατροφή του νεοφανή τρόφιμα (μεταλλαγμένα) || Το παράδειγμα των γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών || ανάγκασε τη Γερμανία λ.χ. να αποφασίσει (μ.1+0.5)

(μονάδες 3)

(β) Τρόπος πειθούς: Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου (μ.1) Μέσο πειθούς: Κατηγορητήριο (μ.1): Αυτοί που ενοχλούνται από τη Βιοηθική διότι εμποδίζονται να αποβλέπουν στην αισχροκέρδεια, εγείρουν αντιστάσεις υποστηρίζοντας ότι δήθεν η Βιοηθική λειτουργεί ως τροχοπέδη στην επιστημονοτεχνολογική πρόοδο. (μ.1)

(μονάδες 3)

ΜΕΡΟΣ Β: ΓΛΩΣΣΑ                                                                                     (μονάδες 10)

Β1.    Να αντικαταστήσετε την καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις των πιο κάτω φράσεων με μία συνώνυμή της, έτσι ώστε να μην αλλάξει το νόημα των φράσεων ούτε ο γραμματικός τύπος των λέξεων:

-       συναρπαστική εποχή = θελκτική, μαγευτική, γοητευτική, σαγηνευτική, συγκινητική, συγκλονιστική, συνταρακτική, ...

-        Οι αντιστάσεις που εγείρονται = ξεσηκώνονται, προκαλούνται, ξυπνούν, ...

-        τροχοπέδη στην πρόοδο = εμπόδιο, φρένο, φραγμός, (οδόφραγμα), ...

-        ανεξέλεγκτη εφαρμογή = αχαλίνωτη, ασύδωτη, απεριόριστη, ασυγκράτητη, ανεμπόδιστη, ...|| ανεξακρίβωτη, ανεπιβεβαίωτη

(μονάδες 4)

Β2.    Να γράψετε ένα αντίθετο για καθεμιά από τις ακόλουθες λέξεις, διατηρώντας το γραμματικό τύπο των λέξεων:

-       ευεργετικές εφαρμογές ≠ επιζήμιες, καταστροφικές, βλαπτικές, επιβλαβείς, βλαβερές ...

-       καταπατούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα ≠ τηρούνται, εφαρμόζονται, κατοχυρώνονται || προστατεύονται, διασφαλίζονται...

(μονάδες 2)

Β3.    (α) Να γράψετε ένα παράγωγο/ομόριζο ουσιαστικό και ένα παράγωγο/ομόριζο επίθετο για το καθένα από τα πιο κάτω ρήματα:

χαράσσεται            χάραξη, χάρακας, χαράκτης                            χαρακτικός,-ή,-ό

επιστρατεύεται       επιστράτευση, επίστρατος, επιστρατεία          επιστρατευτικός, -ή, -ό

(β) Να ετυμολογήσετε τις ακόλουθες λέξεις:

- λεωφόρος < λαός + φέρω

- νεοφανή < νέο + φαίνομαι (φαίνω)

 (μονάδες 4)